طراحی الگوی استاندارد اماکن ورزشی بر‌مبنای ترکیب متغیرهای محیطی و اقلیمی در استان اردبیل با روش‌های MADM و FANPFANP

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 پژوهشکدۀ علوم دریایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با رهیافت تناسب اراضی برای احداث استادیوم ورزشی روباز در استان اردبیل با رویکرد آب‌و‌هوایی انجام شده است. بدین منظور از متغیرهای آب‌و‌هوایی شامل میانگین دما، بارش‌های برف و باران همراه با متغیرهای محیطی استفاده و از تلفیق رویکرد تصمیم‌گیری چندشاخصه (MADM)، تکنیک تحلیل شبکۀ فازی (FANP) برای تعیین وزن و اهمیت پارامترها در تناسب اراضی و از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) برای ترسیم نقشة توزیع فضایی پارامترها در پهنة استان اردبیل استفاده شده است. در این پژوهش برای هر متغیر یک لایه ایجاد و پس از تعیین وزن آنها با فازی‌کردن و روی هم‌گذاری لایه‌ها، اراضی بهینه برای پیاده‌سازی اماکن ورزشی در استان اردبیل تعیین شد. نتایج نشان داد که متغیرهای روزهای برفی و میانگین دما به‌ترتیب با درجۀ فازی 241/0 و 163/0 بیشترین اهمیت و اثرگذاری و ازمیان معیارهای محیطی نیز شیب زمین و ارتفاع به‌ترتیب با درجۀ فازی 294/0 و 166/0 بیشترین اهمیت را در انتخاب اراضی برای احداث استادیوم‌های ورزشی در استان اردبیل دارند. نتایج تناسب اراضی نشان داد که منطقه‌های واقع در نیمۀ شمالی استان اردبیل به‌ویژه دشت مغان، گرمی، اصلاندوز و بیله‌سوار درجۀ مطلوبیت برای احداث استادیوم ورزشی را دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Designing A Standard Model of Sports Facilities Based on the Combination of Environmental and Climatic Variables in Ardebil Province Using Multiple Attribute Decision Making (MADM) and Fuzzy Analytic Network Process (FANP) Methods

نویسندگان [English]

  • Bromand Salahi 1
  • Mahmoud Behrouzi 2
1 Professor of Climatology, Department of Physical Geography, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
2 Environmental Hazards, Marine Science Institute, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
Background: This study aimed to assess the suitability of land for constructing an outdoor sports stadium in Ardebil Province, focusing on the climate.
Methodology: Weather variables, such as mean temperature, snowfall, and rainfall, along with environmental factors, were considered. The evaluation utilized a combination of Multiple Attribute Decision Making (MADM), Fuzzy Analytic Network Process (FANP), and Geographic Information System (GIS). A separate layer was created for each variable and after determining their weights, overlaying the layers with fuzzing was used to identify optimal lands for sports facilities in Ardebil Province.
Results: The findings indicated that snowy days and average temperature were the most significant factors influencing the selection of land for sports stadium construction in Ardebil Province with fuzzy degrees of 0.241 and 0.163, respectively. Among the environmental criteria, land slope and elevation were the most important factors for selecting land for sports stadium construction in Ardebil Province with fuzzy degrees of 0.294 and 0.166, respectively. The land suitability results revealed that areas in the northern half of Ardebil Province, particularly Moghan Plain, Garmi, Aslandoz, and Beile-Savar, were highly suitable for constructing a sports stadium.
Keywords: Ardebil Province, Climate, Multiple Attribute Decision Making (MADM), Sports Facilities, Suitability of Lands.
 
Introduction
This study focused on assessing the suitability of land for constructing an outdoor sports stadium in Ardabil Province, taking into account the climate. The construction of outdoor sports complexes is influenced by environmental and economic factors with climatic conditions being particularly crucial in selecting suitable locations for such stadiums. Ardabil Province boasts diverse topographical, geographical, and climatic conditions, all of which significantly impact the planning of its sports facilities. With its cold and dry climate and substantial variation in altitude, careful consideration of the type and location of sports facilities is essential in this province.
 
Materials & Methods
To identify potential sites for constructing outdoor sports facilities in Ardabil Province, a climate-spatial information database pertaining to sports facilities in the region was initially established. Subsequently, both quantitative and qualitative criteria and sub-criteria related to climate essential for developing a standard model for sports facilities were compiled. The climatic criteria considered in the assessment of sports facilities encompassed snow days, average temperature, precipitation, and wind speed. Environmental criteria included proximity to urban areas, elevation classes, land use, distance from rivers and roads, land slope, soil type, and distance from villages. For the climatic sub-criteria, meteorological data for Ardabil Province from 2000 to 2020 were gathered and spatial distribution maps of meteorological parameters were generated. Regarding the environmental sub-criteria, a Digital Elevation Model (DEM) of Ardabil Province with a spatial accuracy of 30 meters was created using data from the SRTM sensor and surface topology, geological, and soil maps of Ardabil Province were prepared in ArcGIS. Additionally, a land use map was generated using Landsat 8 imagery and a map of land use classes for 2022 was produced by implementing the Support Vector Machine (SVM) algorithm on the training points. Subsequently, a layer was created in ArcGIS for each sub-criterion and Euclidean distance maps were generated for them. Fuzzy operators were employed to render each map fuzzy, resulting in the creation of fuzzy maps and their fuzzy weights and degrees were determined using Fuzzy Analytic Network Process (FANP). 20 questionnaires were developed using the Delphi method and their validity and reliability were confirmed through the KS test. The fuzzy overlay method employing the SUM operator was utilized to identify optimal lands for constructing a sports stadium in Ardabil Province.
 
Research Findings
The results obtained from the fuzzy network analysis technique revealed that, among the climatic criteria, snow days and average temperature with fuzzy degrees of 0.241 and 0.163, respectively, exerted the most significant influence on the selection of land for constructing sports stadiums in Ardabil Province. Furthermore, the findings indicated that, among the environmental criteria, land slope and elevation with fuzzy degrees of 0.294 and 0.166, respectively, were the most crucial factors in determining suitable land for sports stadium construction in Ardabil Province. The map of climate criteria derived from overlaying and weighting the prepared climate layers using the fuzzy network analysis identified Pars Abad, Beile Savar, Garmi, and Aslandoz to be highly suitable for sports stadium construction due to having favorable climate conditions. Conversely, lands in the southern areas of Ardabil Province, particularly the central plains of Ardabil, Khalkhal, and Sarein, were deemed unsuitable due to having severe weather conditions and extreme coldness.  Similarly, the map of environmental criteria produced by overlaying and weighting the prepared environmental layers using the fuzzy network analysis indicated that lands in Ardabil Plain, Abibi Biglo Plain, Mughan Plain, and to some extent, Meshkin-Shahr were suitable for constructing sports structures and open stadiums. Conversely, the heights of Sablan, Khalkhal, and the southeast of Ardabil were deemed unsuitable for sports stadium construction due to having harsh environmental conditions, including high slopes, elevations, and rocky terrain.
 
Discussion of Results & Conclusion
The assessment of land suitability revealed that the most suitable areas for constructing a sports stadium and outdoor sports facilities in Ardabil Province were situated in the northern half, particularly in Mughan Plain, Garmi, Aslandoz, and Beile Sawar. Conversely, the central and southern regions of Ardabil Province, especially the heights of Meshkinshahr and Khalkhal, were deemed unsuitable for sports stadium construction. Ardabil Plain, Meshkinshahr, Namin, and the southern part of Firozabad had the potential for constructing sports stadiums with specific arrangements.
                                                                              

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ardebil Province
  • Climate
  • Multiple Attribute Decision Making (MADM)
  • Sports Facilities
  • Suitability of Lands

مقدمه

ورزش با ارزش سالانۀ 750 تا 840 میلیارد دلار یک کالای جهانی است که میلیاردها نفر مخاطب در سراسر جهان و نیز سهم زیادی در توسعۀ اقتصادی و اجتماعی دارد (Ryskin et al., 2022). ورزش ظرفیت بی‌نظیری در اثرگذاری بر مردم و اقتصاد دارد و اغلب با بزرگ‌ترین رویدادهای ورزشی آشکار می‌شود که می‌توان به اقدام‌هایی مانند مشارکت در تولید ناخالص داخلی (GDP)، درآمد حقوق رسانه‌ها و فروش کالاهای ورزشی از صدها میلیارد دلار در سال اشاره کرد. زمین‌های ورزشی به‌دلیل شهری‌شدن، ساختمان‌سازی، الگوهای کاربردی ورزش، روند رو‌به رشد جامعه و تخصصی‌شدن و افزایش نیازهای جامعه جای خود را به ورزشگاه‌های تخصصی (سالن‌های ورزشی و استادیوم‌ها) داده است. این ورزشگاه‌ها بر‌اساس کاربری و نوع فعالیت ورزشی یا شکل ظاهری به‌صورت سالن‌های ورزشی، استخرها و یا به‌صورت استادیوم‌های ورزشی احداث شده‌ است. مکان‌گزینی مناسب اماکن ورزشی در‌سطح شهر و یا استان از مسائل مربوط به الگوی استاندارد اماکن ورزشی است (Pezeshki & Janani, 2014).

استادیوم‌های ورزشی سالانه گردشگران ورزشی زیادی را به خود جلب می‌کند که مهم‌ترین آن بازی‌های المپیک تابستانه و جام جهانی فوتبال است (Orr et al., 2022). احداث مجموعه‌های ورزشی روباز تحت‌تأثیر عوامل متعدّدی قرار دارد که می‌توان به مؤلفه‌های محیطی و اقتصادی اشاره کرد. شرایط آب‌و‌هوایی یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های انتخاب مکان مناسب برای احداث استادیوم‌های ورزشی روباز است که می‌تواند در اولویت تمام معیارها و پارامترهای مکان‌یابی قرار گیرد؛ به‌ویژه در سرزمین‌هایی که اقلیم آن متنوع بوده است و یا محدودیت‌هایی از‌قبیل روزهای برفی، تگرگ، طوفان و یا شرایط دمایی در آن وجود دارد. انتخاب مکان مناسب برای احداث استادیوم‌های ورزشی روباز یک مسئلۀ ویژه است که در تصمیم‌گیری مدیران بسیار حائز اهمیت است (Fadli et al., 2021). محیط‌های با آب‌و‌هوای سرد (دمای محیطی پایین، سرعت زیاد باد و فزونی بارندگی) ممکن است در مسابقات مختلف بر عملکرد ورزشکاران تأثیر بگذارد (Gatterer et al., 2021). مطالعات نشان داده است که تأثیر شرایط محیطی بر مسابقات ماراتن برلین در سال‌های 1974-2019 چشمگیر بوده است (Knechtle et al., 2021). در سرتاسر جهان رویدادهای ورزشی در فضاهای باز به‌شدت تحت‌تأثیر شرایط آب‌و‌هوایی قرار می‌گیرد که اغلب بر راحتی بازیکنان و طرفداران ورزش، مدت‌زمان یا حتی لغو رویداد تأثیر می‌گذارد (Petrović et al., 2021). پارامترهای هواشناسی و محیطی (باد، دمای هوا، باران، رطوبت، ارتفاع، مکان و غیره) به‌شدت بر عملکرد ورزشی ورزشکاران تأثیر می‌گذارد. آسایش حرارتی ورزشکاران و اثر اقلیم در بهینه‌سازی برنامه‌های تمرینی و تغذیه‌ای آن ورزشکاران در بازی‌های المپیک ریودوژانیرو بررسی و تأیید شد (Pezzoli & Bellasio, 2015).

دمای زیاد هوا و وقوع امواج گرمایی و سرمایی، نقش منفی در سلامت ورزشکاران دارد؛ بنابراین سعی می‌شود در نواحی که با امواج گرمایی و سرمایی روبه‌روست، مکان ورزشی احداث نشود (Feng & Humphreys, 2018). گودرزی و همکاران (1391) در تحلیل فضایی و مکان‌یابی اماکن ورزشی در شهر بروجرد از سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده کردند. نتایج آنها نشان داد که حدود 64 درصد از اراضی شهر بروجرد برای ساخت اماکن ورزشی نامناسب و حدود 13 درصد از اراضی وضعیت بسیار‌مناسب دارد. قربانی و همکاران (1394) برای مکان‌یابی بهینۀ مراکز ورزشی در شهر میاندوآب از سیستم اطلاعات جغرافیایی و روش تصمیم‌گیری AHP استفاده کردند. نتایج نشان داد که فضاهای ورزشی شهر با اصول صحیح شهرسازی مکان‌یابی نشده و به‌لحاظ برخورداری از هم‌جواری‌های سازگار و ناسازگار، شهروندان را با محدودیت‌های جدّی روبه‌رو کرده است. منتی و همکاران (1397) به این نتیجه رسیدند که بین طراحی اماکن ورزشی و عناصر آن بر رضایت‌مندی مشتریان آن اماکن در استان‌های ایلام، همدان، لرستان و کرمانشاه رابطۀ معناداری وجود دارد. نمازی و همکاران (1397)  با استفاده از نرم‌افزارهایArcGIS, Super Decisions ، شاخص میانگین نزدیک‌ترین همسایه و مدلFANP  مراکز ورزشی کلانشهر تهران را مکان‌یابی کردند. پیرایش شیرازی نژاد و همکاران (1398) با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی به مدل‌سازی و تحلیل فضایی اماکن ورزشی شهر کرمان پرداختند. بیگی و فرزین (1400) با استفاده از تکنیک تلفیقی روش تحلیل شبکۀ ANP و مدل FUZZY  در GIS اماکن و فضاهای ورزشی شهر سنندج را مکان‌یابی کردند. گندمکار و همکاران (1396)، رضائی و همکاران (1400) و تامسون و همکاران (Thomson et al., 2019) در پژوهش‌های خود مراکز ورزشی را مکان‌یابی کردند.

همان‌گونه که ذکر شد برنامه‌ریزی ساخت و احداث اماکن ورزشی یکی از مهم‌ترین برنامه‌های سازمانی در توسعه و گسترش ورزش در جامعه است. در مسیر برنامه‌ریزی ابتدا باید مکان‌های مناسب برای اماکن ورزشی در هر رشتۀ ورزشی انتخاب شود. اگرچه در ارائۀ الگوی استاندارد و مکان‌یابی اماکن ورزشی پارامترهایی مانند دسترسی همگانی به مجموعه‌ورزشی، قیمت و ارزش زمین، دوری یا نزدیکی به مرکز شهر و... اثر‌گذار است (Edwards, 2015)، متغیرهای محیطی و آب‌و‌هوایی نیز در این امر بسیار تأثیرگذار است که نادیده‌گرفتن آنها موجب برنامه‌ریزی نادرست در اماکن ورزشی خواهد شد. با‌توجه به اینکه حدود 70 درصد بودجۀ ورزش ایران به بخش عمرانی و ساخت اماکن ورزشی اختصاص می‌یابد، این اماکن به الگوی استاندارد نیاز دارد تا با کمترین هزینه بتوان بیشترین بهره‌برداری از آنها را به عمل آورد؛ به‌گونه‌ای که مطابق با پتانسیل‌ها و محدودیت‌های هر ناحیه و یا شهرستان و توزیع مناسب آنها در‌سطح ناحیه از هدر‌رفتن منابع جلوگیری شود که این اصل باید بر‌مبنای استعدادهای هر ناحیه، توسعه و ساخت اماکن ورزشی صورت گیرد (McCullough et al., 2020).

استان اردبیل با‌توجه به شرایط آب‌و‌هوایی، ژئومورفولوژیکی، توپوگرافیکی، جغرافیای شهری و ویژگی‌های فرهنگی-اجتماعی ظرفیت‌ها و موانع متعدّدی را در ساخت اماکن ورزشی دارد که در‌صورت نداشتن توجه کافی به این متغیرها و سایر مؤلفه‌های جغرافیایی، تدوین الگوی استاندارد آن با مشکل مواجه خواهد شد. استان اردبیل با دارا‌بودن شرایط محیطی و به‌ویژه مؤلفه‌های اقلیمی متغیر، پتانسیل احداث مجموعه‌های ورزشی و برگزاری رویدادهای ورزشی متعدّدی را دارد که می‌توان به ورزش‌های تابستانه و زمستانه در نقاط مرتفع کوهستانی و برفی سبلان، دشت هموار اردبیل و مغان و آب‌و‌هوای مطلوب مشکین‌شهر اشاره کرد. با وجود این، عمدۀ اماکن ورزشی استان اردبیل در مرکز آن (شهر اردبیل) احداث شده است؛ درحالی ‌که دیگر نواحی جغرافیایی استان پتانسیل احداث اماکن ورزشی و برگزاری رویدادهای ورزشی متعدّدی را دارد. در استان اردبیل که آب‌و‌هوای سرد و خشک و از‌لحاظ توپولوژی سطحی نیز اختلاف ارتفاع زیادی دارد، انتخاب نوع اماکن ورزشی در هر ناحیه از این استان و جانمایی مناسبِ این اماکن در‌سطح شهر بسیار حائز اهمیت است که انجام‌دادن آن می‌تواند در ارائۀ الگوی مناسب ساخت اماکن ورزشی مفید واقع شود. در اغلب مطالعات انجام‌شده در جانمایی اماکن ورزشی، پارامترهای شهری و کاربری اراضی و دسترسی به زیرساخت‌ها معیارهایی بررسی شده است که در آن معیارهای اقلیمی نادیده گرفته شده و یا اینکه از علم آب‌‌و‌هواشناسی و پارامترهای اقلیمی استفاده نشده است؛ در‌حالی که پارامترهای جوّی نقش زیادی در انتخاب مکان بهینه برای اماکن ورزشی دارد. سرعت باد در کشورهای اسکاندیناوی به‌دلیل انتخاب مصالح برای ساخت (Hjortling et al., 2017)، دما و تبخیر و تعرق برای محاسبه‌ها نیاز آبی چمن‌های ورزشی (Nouri et al., 2013)، بارش و مخاطره‌های جوّی برای معماری اماکن (Torsing et al., 2016) نقش زیادی در انتخاب مکان بهینه برای ساخت مکان ورزشی دارند؛ بنابراین برای انتخاب اماکن ورزشی و ارائۀ الگوی مناسب و استاندارد آن، مطالعات نیازسنجی و مکان‌گزینی بهینۀ اماکن ورزشی در‌مقیاس ناحیه‌ای و شهری ضروری است که محققان در پژوهش حاضر بر‌مبنای فاکتورهای آب‌و‌هوایی و محیطی، سعی در دستیابی به این رهیافت در راستای توسعۀ ورزشی استان اردبیل دارند.

 

روش‌شناسی پژوهش

استان اردبیل با وسعتی حدود 1/17624 کیلومتر مربع در شمال غرب ایران قرار گرفته است. متوسط ارتفاع استان اردبیل بیش از 1400 متر از سطح دریاست؛ به‌گونه‌ای که ارتفاع آن از 100 متر در شهرهای پارس‌آباد و بیله‌سوار تا 4811 متر در قلۀ سبلان است (شکل 1). این استان در فصل‌های پاییز و زمستان تحت‌تأثیر توده‌های جوّی مختلف قرار می‌گیرد. اقلیم کلی این استان از نیمه‌خشک معتدل تا نیمه‌مرطوب سرد متغیر است. دامنة نوسان حداقل و حداکثر دمای هوا در استان اردبیل زیاد و میانگین دمای روزانه در این استان بین 5/6 تا 15 درجه سانتی‌گراد در نوسان است. میزان بارش استان اردبیل از 250 تا 600 میلی‌متر در نوسان بوده است و بیشترین بارش‌های آن در فصا‌های بهار و زمستان رخ می‌دهد. ویژگی پارامترهای آب‌وهوایی استان اردبیل در جدول (1) ارائه شده است.

جدول 1: آمار پارامترهای آب‌و‌هوایی استان اردبیل (1975-2020)

Table 1: Statistics of climatic parameters of Ardebil province (1975-2020)

نام ایستگاه

بارش (mm)

میانگین حداقل دما (c)

میانگین حداکثر دما (c)

میانگین دمای سالانه (c)

میانگین رطوبت

نسبی سالانه (%)

متوسط روزهای

یخبندان

اردبیل

303

3

1/15

9

70

127

پارس‌آباد

264

9/7

5/20

1/15

72

52

خلخال

375

1/7

1/14

9/7

66

152

مشکین‌شهر

367

5/8

4/15

6/10

59

98

سرعین

482

1/5

1/14

8/7

71

147

منبع: سازمان هواشناسی کشور (https://www.irimo.ir/far/index.php)

 

 

شکل 1: موقعیت جغرافیایی محدودۀ مطالعه‌شده (منبع: نگارندگان)

Figure 1: Geographical location of the study area

 

محققان در پژوهش حاضر با رویکرد تحلیل کاربردی سعی در شناسایی مکان‌های مستعد احداث اماکن ورزشی روباز (استادیوم ورزشی) در استان اردبیل را دارند که به شرح ذیل بررسی شده است.

 

تهیۀ معیار و زیرمعیار

در این پژوهش ابتدا پایگاه اطلاعات آب‌و‌هوایی-فضایی مرتبط با اماکن ورزشی استان اردبیل ایجاد و سپس با مطالعات کتابخانه‌ای و پایگاه اسناد ملی و بین‌المللی، مشاهده‌های میدانی، مصاحبه با کارشناسان و متخصصان عمران و ورزش، معیارها و زیرمعیارهای کمّی و کیفی آب‌و‌هوایی مؤثر در راهبرد مدیریتی الگوی استاندارد اماکن ورزشی تهیه شد. پس از مطالعة مراجع علمی و اسناد معتبر دربارۀ تأثیر پارامترهای آب‌‌و‌هوایی بر مکان‌های ورزشی، معیارها و زیرمعیارهایی که می‌تواند در اماکن ورزشی استان اردبیل مؤثر باشد، استخراج و به دو دستة معیار آب‌و‌هوایی و معیار محیطی تقسیم شد.

 

 

جدول 2: پارامترهای مؤثر در انتخاب اراضی بهینه برای اماکن ورزشی روباز (استادیوم ورزشی)

Table 2: Effective parameters in selecting optimal land for outdoor sports venues (sports stadiums)

معیار

زیرمعیار

معیار

زیرمعیار

 

 

 

 

 

 

معیار

آب‌و‌هوایی

روزهای برفی

 

 

 

 

 

 

معیار

محیطی

فاصله از شهر

میانگین دما

طبقات ارتفاعی

بارش

کاربری اراضی

سرعت باد

فاصله از رودخانه

 

فاصله از جاده

 

شیب زمین

 

جنس خاک

 

فاصله از روستا

منبع: نگارندگان

 

تهیۀ زیرمعیارهای آب‌و‌هوایی

 اطلاعات هواشناسی و کد وضعیت هوای حاضر ایستگاه‌های سینوپتیک و کلیماتولوژی استان اردبیل برای بازۀ زمانی 2000 تا 2020 از سازمان هواشناسی ایران تهیه و سپس در نرم‌افزار ArcGIS با دستور کریجینگ نقشه‌های توزیع فضایی پارامترهای هواشناسی در گسترة استان اردبیل ترسیم شد. هر نقشه از توزیع فضایی-مکانی پارامتر هواشناسی به‌عنوان یک پارامتر (زیرمعیار) از معیار آب‌‌و‌هوایی در‌نظر گرفته شد.

 

تهیۀ زیرمعیارهای محیطی

 لایه‌های اطلاعاتی زیرمعیارهای محیطی مشتمل بر 10 پارامتر در جدول (2) آمده است. نقشۀ توپوگرافی (DEM) استان اردبیل با دقت مکانی 30×30 متر از سنجندۀ SRTM تهیه و سپس از روی این تصویر در ArcGIS لایۀ شیب اراضی سطحی استان اردبیل تهیه شد. نقشۀ زمین‌شناسی و خاک‌شناسی استان اردبیل در مقیاس 1:100.000 تهیه و با رقومی‌شدن آن در ArcGIS به‌عنوان لایۀ اطلاعاتی در‌نظر گرفته شد. در تهیۀ نقشۀ کاربری اراضی، تصویر LANDSAT 8 OLI تهیه و با اجرای الگوریتم ماشین بُردار پشتیبان (SVM) بر‌روی نقاط آموزشی، نقشۀ کلاس‌های کاربری در سال 2022 تهیه شد. نقشه‌های رودخانه، جاده و روستا نیز با دستور Distance در نرم‌افزار ArcGIS تهیه و پس از ایجاد پایگاه اطلاعاتی برای هر‌یک از زیرمعیارها یک لایه (نقشه) در نرم‌افزار ArcGIS تهیه و نقشة فاصله برای آنها با فاصلۀ اقلیدسی ترسیم و سپس برای فازی‌کردن (ارزش بین صفر و یک) هر نقشه (زیرمعیار) از عملگرهای فازی استفاده شد و بدین ترتیب، نقشة فازی برای هر‌یک از نقشه‌های فاصلۀ اقلیدسی تهیه شد.

 

تناسب اراضی برای احداث استادیوم ورزشی

پس از تهیۀ زیرمعیارها و معیارهای پژوهش، وزن و درجۀ فازی آنها با روش تحلیل شبکۀ فازی (Fuzzy ANP) انجام شد؛ به‌گونه‌ای که تعداد 20 پرسشنامه به روش دلفی تهیه و در بین کارشناسان، خبرگان علوم ورزشی و برنامه‌ریزان محیطی توزیع شد. پس از جمع‌آوری پرسشنامه، روایی و پایایی پرسشنامه با آزمون کولموگروف اسمیرنوف بررسی و با‌توجه به پارامتریک‌بودن داده‌ها از روش تحلیل شبکۀ فازی برای تعیین اهمیت و وزن پارامترها استفاده و درنهایت، روش تحلیل شبکه در نرم‌افزار Super decision اجرا شد (Mohanty et al., 2005).

پس از تعیین وزن و درجۀ عضویت فازی زیرمعیارها در تناسب اراضی برای احداث استادیوم ورزشی از روش روی هم‌گذاری فازی با عملگر SUM ازجهت انتخاب اراضی بهینه استفاده شد (Dargi et al., 2014). با این روش، تناسب اراضی در استان اردبیل بر‌اساس وزن، ارزش معیارها و زیرمعیارهای آب‌و‌هوایی و محیطی (19 زیرمعیار) برای احداث مکان ورزشی (استادیوم روباز) ارزیابی و بهترین پهنه‌ها شناسایی شد. نقشۀ نهایی به‌صورت فازی صفر تا یک به دست آمد. برای تحلیل و شناسایی تناسب اراضی، اراضی از‌لحاظ تناسب به 5 طبقه تقسیم شد: 1) اراضی برای احداث استادیوم ورزشی نامناسب است؛ 2) استادیوم ورزشی با تمهیدات ویژه قابل احداث است؛ 3) اراضی قابلیت احداث دارد؛ 4) اراضی برای احداث مناسب است؛ 5) اراضی برای احداث استادیوم ورزشی به‌طور کامل مناسب است. برای تنظیم تناسب اراضی از روش خوشه‌بندی K-means استفاده و سپس اراضی در گسترة استان اردبیل از‌لحاظ درجۀ مطلوبیت برای احداث استادیوم ورزشی روباز طبقه‌بندی و خوشه‌بندی شد.

 

یافته‌های پژوهش و تجزیه‌و‌تحلیل

نتایج حاصل از تکنیک تحلیل شبکۀ فازی نشان داد که در بین معیارهای آب‌و‌هوایی، روزهای برفی و میانگین دما به‌ترتیب با درجۀ عضویت فازی 241/0 و 163/0 بیشترین اثرگذاری را در انتخاب اراضی برای احداث استادیوم‌های ورزشی در استان اردبیل دارند. در‌میان معیارهای محیطی نیز شیب زمین و ارتفاع بیشترین اهمیت را دارند (جدول‌های 3 و 4).

جدول 3: وزن زیرمعیارها در احداث استادیوم ورزشی و اماکن روباز به‌دست‌آمده از تکنیک تحلیل شبکه

Table 3: The weight of sub-criteria in the construction of sports stadiums and open spaces obtained from the network analysis technique

معیار

زیرمعیار

وزن زیرمعیار

معیار

زیرمعیار

وزن زیرمعیار

 

 

 

 

آب‌و‌هوایی

روزهای برفی

241/0

 

 

 

 

محیطی

فاصله از شهر

075/0

میانگین دما

163/0

طبقات ارتفاعی

166/0

بارش

102/0

کاربری اراضی

112/0

سرعت باد

075/0

فاصله از رودخانه

102/0

 

 

فاصله از جاده

06/0

 

 

شیب زمین

294/0

 

 

جنس خاک

061/0

 

 

فاصله از روستا

031/0

منبع: نگارندگان

 

 

جدول 4: ارزش‌گذاری زیرمعیارها در احداث استادیوم ورزشی و اماکن ورزشی روباز

Table 4: Evaluation of sub-criteria in the construction of sports stadiums and outdoor sports facilities

زیرمعیار

یکا

خیلی‌مطلوب

مطلوب

متوسط

نامطلوب

روزهای برفی

روز

8 – 20

20 – 25

25 – 30

30 - 40

میانگین دما

سانتی‌گراد

1/15 – 5/16

6/13 – 1/15

1/12 – 6/13

کمتر از 1/12

بارش سالانه

میلی‌متر

230 – 273

273 – 316

316 – 360

360 – 403

سرعت باد

متر بر ثانیه

2/2 – 8/2

8/2 – 6/3

6/3 – 5

5 – 7/5

فاصله از شهر

کیلومتر

کمتر از 10

10 – 15

15 – 40

بیش از 40

طبقات ارتفاعی

متر

کمتر از 1670

1670 – 1970

1970 – 2300

بیش از 2300

کاربری اراضی

-

بایر- جنگل کم‌تراکم- مراتع

کاربری شهری- روستایی

جنگل- باغ- کشاورزی

صخره

فاصله از آبراهه

کیلومتر

بیش از 15 کیلومتر

10 – 15

10 – 5

کمتر از 5

فاصله از جاده

کیلومتر

2 تا 15

15 تا 20

20 تا 30

کمتر از 2 و بیش از 30

طبقات شیب زمین

درصد

0 – 15

15 – 26

26 – 41

41 - 100

جنس خاک

-

اریدی سوی- انتی سول

ترکیب اریدی سول و انتی سول

انتی سول صخره‌ای

صخره‌ای

فاصله از روستا

کیلومتر

کمتر از 10

10 – 15

15 – 20

بیش از 20

منبع: نگارندگان

 

پارامترهای آب‌و‌هوایی

روزهای برفی یکی از پارامترهای تأثیرگذار در احداث سازه‌های ورزشی روباز و استادیوم ورزشی است. هر‌چه تعداد روزهای برفی در یک ناحیه زیاد باشد، مطلوبیت و ارزش آن اراضی برای احداث استادیوم ورزشی کاهش می‌یابد؛ اما روزهای برفی کمتر برای احداث مناسب است. دشت مغان در شمالِ استان اردبیل به‌دلیل روزهای برفی کمتر از 20 روز در سال پتانسیل مناسبی برای استادیوم ورزشی دارد؛ اما نواحی مرتفع در بخش مرکزی و جنوب استان اردبیل به‌دلیل ارتفاع بیشتر، دمای کمتر و قرارگیری در مسیر سامانه‌های برفی بیش از 20 روز برفی دارد که با‌توجه به هزینۀ زیاد مدیریت اماکن ورزشی روباز در نواحی برفی مطلوبیت این منطقه‌ها برای احداث استادیوم ورزشی مناسب نیست (شکل 2). یکی از مهم‌ترین پارامترهای هواشناختی در طراحی اماکن ورزشی روباز و استادیوم ورزشی، میانگین دمای هوای سالانه است. دشت مرکزی اردبیل و خلخال کمترین دمای هوای سالانه و بیله‌سوار در شمال استان اردبیل بیشترین دمای هوای سالانه را دارند. این اراضی از‌لحاظ دمای هوا نواقصی را برای احداث استادیوم ورزشی دارند؛ به‌گونه‌ای که هوای سرد در دشت مرکزی اردبیل خطر‌های انسانی و مالی را برای استادیوم دارد و هزینۀ نگهداری استادیوم را افزایش می‌دهد. در بیله‌سوار که میانگین دمای هوا بیشتر از سایر نقاط استان اردبیل است، برای احداث استادیوم ورزشی نواقصی دارد که می‌توان به گرمازدگی ورزشکاران، افزایش نیاز آبی چمن استادیوم و بی‌رغبتی ورزشکاران به ورزش در روزهای گرم اشاره کرد. شهرهای گرمی، اصلاندوز، مشکین‌شهر، انگوت و فیروزآباد به‌دلیل معتدل‌بودن دمای هوا ارزش مطلوبی برای احداث استادیوم ورزشی دارند (شکل 3).

اهمیت بارش سالانه در احداث استادیوم روباز ورزشی به‌گونه‌ای است که هرچه بارش یک مکان کمتر باشد، آن مکان برای احداث استادیوم مناسب‌تر است؛ اما افزایش بارش سالانه از‌طرفی، منجر به تعطیلی مسابقات ورزشی در استادیوم می‌شود و از طرف دیگر، هزینۀ نگهداری و احداث‌شده و خطرهای احتمالی را برای ورزشکاران افزایش می‌دهد؛ بنابراین دشت مغان در شمال استان اردبیل و دشت اردبیل در مرکز استان به‌دلیل دریافت بارش‌های جوّی کمتر نسبت به سایر نقاط استان برای احداث استادیوم ورزشی بیشترین درجۀ فازی و اهمیت را دارند (شکل 4).

 

شکل 2: درجۀ فازی روزهای برفی در تناسب اراضی احداث استادیوم ورزشی در استان اردبیل (منبع: نگارندگان)

Figure 2: The degree of fuzzy of snowy days in the land suitability for the construction of a sports stadium in Ardebil province

 

 

شکل 3: درجۀ فازی میانگین دما در تناسب اراضی احداث استادیوم ورزشی در استان اردبیل (منبع: نگارندگان)

Figure 3: The degree of fuzzy of the average temperature in the land suitability for the construction of a sports stadium in Ardebil province

 

شکل 4: درجۀ فازی بارش سالانه در تناسب اراضی احداث استادیوم ورزشی در استان اردبیل (منبع: نگارندگان)

Figure 4: The degree of fuzzy of annual rainfall in the land suitability for the construction of a sports stadium in Ardebil province

 

پارامترهای محیطی

پس از بررسی اهمیت پارامترهای جوّی در احداث استادیوم ورزشی، نقش پارامترهای محیطی نیز بررسی شد. فاصله از شهرها یکی از پارامترهای مؤثر در احداث استادیوم ورزشی است. استادیوم ورزشی باید در نزدیکی شهر احداث شود؛ زیرا با فاصلۀ زیاد از شهر، ارزش زمین برای احداث استادیوم کاهش می‌یابد؛ بنابراین اراضی واقع در نزدیکی شهرهای استان اردبیل برای احداث استادیوم مطلوب است؛ چون دسترسی به استادیوم آسان است، هزینۀ حمل‌و‌نقل به استادیوم، هزینۀ نگهداری و تعمیرات و مهندسی سازه برای استادیوم نیز کاهش می‌یابد؛ بنابراین توصیه می‌شود که استادیوم در نزدیکی شهرها احداث شود. نزدیکی به روستاها و دهکده‌ها یک مزیت برای احداث سازۀ ورزشی است. نیروی کار ارزان از روستا و استفادۀ روستاییان از استادیوم ورزشی باعث شده است تا اراضی نزدیک به روستا ارزش مطلوبی را برای احداث استادیوم داشته باشند. با‌توجه به تعداد زیاد روستاها، عمدۀ زمین‌های استان اردبیل در نزدیکی به روستا به‌جزء ارتفاعات سبلان، برای احداث ورزشگاه مناسب است (شکل 5).

جاده یکی از زیرساخت‌های بسیار‌مهم در احداث سازه‌های ورزشی به‌ویژه استادیوم ورزشی است که ساخت آن در زمان طولانی انجام شده است و نیاز به جادۀ ارتباطی دارد؛ اما یک حریم یک کیلومتری برای جاده در‌نظر گرفته شده که از آن حریم به بعد، زمین برای احداث استادیوم ورزشی مناسب است. هر‌چه فاصله از حریم بیشتر شود، ارزش زمین نیز برای احداث استادیوم کاهش می‌یابد (شکل 5). آبراهه‌های استان اردبیل در‌مواقع بارندگی، فعّال و بدین نحو حجم زیادی از سیلاب از حوضه خارج می‌شود. اراضی نزدیک به آبراهه‌ها نمی‌توانند برای سازه‌های ورزشی مناسب باشند. استادیوم ورزشی باید حداقل یک کیلومتر از حریم رودخانه فاصله داشته باشد تا در‌مواقع سیلابی، سازه‌ها در خطر آب‌گرفتگی قرار نگیرند (شکل 5). استان اردبیل بیشتر در سیطرۀ دامنه‌های کوهستانی مرتفع قرار گرفته است؛ اما در دشت مغان در شمال استان، ارتفاع زمین به کمتر از 500 متر می‌رسد. کوهستان سبلان در غرب استان اردبیل قرار دارد و دامنه‌های آن تا دشت اردبیل به سمت شرق ادامه دارد. به‌طور کلی، احداث استادیوم ورزشی در دشت‌های مسطح هزینۀ کمتری دارد. دشت‌های هموار اردبیل از‌لحاظ توپوگرافی برای احداث استادیوم ورزشی مناسب است؛ اما نواحی کوهستانی به‌ویژه دامنه‌های سبلان برای ساخت استادیوم مناسب نیست (شکل 6). کاربری اراضی یکی از مهم‌ترین پارامترها در انتخاب زمین برای احداث استادیوم ورزشی است. استادیوم را نمی‌توان در اراضی زراعی، باغی، کوهستانی و صخره‌ای و یا جنگل‌های متراکم احداث کرد؛ اما اراضی بایر و اراضی با جنگل ضعیف می‌توانند برای احداث سازه‌های ورزشی مناسب باشند. اطراف اصلاندوز، گرمی، بیله‌سوار، شهر و دشت اردبیل، فیروزآباد و دیگر اراضی بایر و جنگل‌های ضعیف در اطراف شهرها از‌لحاظ کاربری اراضی برای احداث استادیوم ورزشی مناسب هستند (شکل 7).

 

شکل 5: درجۀ فازی فاصله از روستا و جاده در تناسب اراضی احداث استادیوم ورزشی در استان اردبیل (منبع: نگارندگان)

Figure 5: The degree of fuzzy of the distance from the village and the road in the land suitability for the construction of a sports stadium in Ardebil province

 

 

 

شکل 6: درجۀ فازی توپوگرافی در تناسب اراضی احداث استادیوم ورزشی در استان اردبیل (منبع: نگارندگان)

Figure 6: The degree of topographic fuzzy in the land suitability for the construction of a sports stadium in Ardebil province

 

شکل 7: درجۀ فازی کاربری اراضی در تناسب اراضی احداث استادیوم ورزشی در استان اردبیل (منبع: نگارندگان)

Figure 7: The degree of fuzzy of land use in the land suitability for the construction of a sports stadium in Ardebil province

 

تناسب اراضی نهایی

نقشۀ نهایی تناسب اراضی برای احداث استادیوم ورزشی روباز در استان اردبیل بر‌مبنای روی هم‌گذاری همۀ پارامترهای اقلیمی و محیطی به دست آمد. بر این اساس، بهترین اراضی برای احداث استادیوم ورزشی روباز در استان اردبیل اراضی واقع در نیمۀ شمالی استان به‌ویژه دشت مغان، گرمی، اصلاندوز و بیله‌سوار است؛ اما اراضی واقع در مرکز و نیمۀ جنوبی استان اردبیل به‌ویژه ارتفاعات مشکین‌شهر و خلخال برای احداث استادیوم ورزشی نامناسب است. دشت اردبیل، مشکین‌شهر، نمین و جنوب فیروزآباد تا حدودی قابلیت احداث استادیوم‌های ورزشی را دارند (شکل 8).

 

شکل 8: طبقه‌بندی اراضی بهینه برای احداث استادیوم ورزشی در استان اردبیل (منبع: نگارندگان)

Figure 8: The classification of optimal lands for the construction of a sports stadium in Ardebil province

 

نتیجه‌گیری

نتایج نشان داد که تلفیق تکنیک تصمیم‌گیری چندشاخصه (MADM)، تکنیک تحلیل شبکۀ فازی (FANP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) روشی مناسب در مکان‌یابی اماکن ورزشی است. این یافته با نتایج کار نمازی و همکاران (1397)، پیرایش شیرازی نژاد و همکاران (1398) و بیگی و فرزین (1400) همسویی دارد. نتایج نشان داد که شرایط اقلیمی در شهرهای پارس‌آباد، بیله‌سوار، اصلاندوز و گرمی به‌گونه‌ای است که روزهای یخبندان و برفی بسیار‌کم است؛ بنابراین خطری برای ساخت استادیوم ورزشی وجود ندارد. همچنین، در این شهرها سرعت باد متوسط بوده است؛ بنابراین نمی‌تواند منجر به تخریب سازه‌های عمرانی ورزشگاه شود. میانگین دمای سالانه به‌ویژه در بیله‌سوار، اصلاندوز و گرمی برای احداث استادیوم و ورزش‌کردن بسیار‌مناسب است. در نیمۀ شمالی استان اردبیل به‌دلیل هموا‌ربودن زمین، جاده ارتباطی زیادی وجود دارد. اراضی نزدیک به شهرهای گرمی، پارس‌آباد، بیله‌سوار و اصلاندوز به‌دلیل دسترسی به امکانات شهری مناسب‌تر از اراضی با فاصله از شهر هستند؛ زیرا در نیمۀ شمالی استان اردبیل شیب زمین بسیار‌کم، ارتفاع از سطح دریا نیز مناسب و کمتر از 2000 متر است. همچنین، زمین‌ها از آبراهه فاصله دارد و خطر سیلاب و آب‌گرفتگی وجود ندارد. در این منطقه کاربری اراضی بیشتر اراضی بایر با مراتع و جنگل‌های ضعیف است؛ زیرا قابلیت احداث سازۀ ورزشی به‌ویژه استادیوم ورزشی را دارد؛ بنابراین نیمۀ شمالی استان اردبیل بهترین مکان برای احداث استادیوم ورزشی روباز است. پژوهش حاضر از‌نظر روش‌شناسی و نتایج با یافته‌های حسینی و همکاران (1392) که معتقد هستند مکان‌های ورزشی در شهرستان سقز بیشتر در اراضی نامناسب احداث شده است و دسترسی به آن مشکلاتی دارد و نیز با یافته‌های سلیمی و همکاران (1391) که در اصفهان با بررسی 12 معیار جغرافیایی، 5 قطعه زمین را مشخص کردند که ارزش مطلوبی برای احداث اماکن ورزشی دارد، همسویی دارد. همچنین، نتایج پژوهش حاضر با یافته‌های عظیمی دلارستاقی و همکاران (1395) که بر این باور هستند در ایران، موقعیت و مشخصات زمین، سازگاری و ناسازگاری کاربری‌ها، تراکم و شعاع عملکردی و آب‌و‌هوا در مکان‌یابی برای طراحی و ساخت اماکن ورزشی شهری مهم و تأثیرگذار است و نیز با یافته‌های گودرزی و همکاران (1391) که معتقد هستند در شهرستان بروجرد بر‌اساس پارامترهای جغرافیایی و برنامه‌ریزی‌های شهری، حدود 64 درصد از اراضی برای ساخت اماکن ورزشی نامناسب و حدود 13 درصد از اراضی وضعیت بسیار‌مناسب دارد، مطابقت دارد.

نتایج نشان داد که ارتفاعات سبلان و خلخال برای احداث استادیوم ورزشی نامناسب است؛ چون روزهای برفی و یخبندان، بارش‌ها و سرعت باد نیز بسیار زیاد است که این خود منجر به وقوع تندبادهای محلی می‌شود و به‌دنبال آن سازه‌های عمرانی را تخریب می‌کند. این شرایط برای ورزشکاران خطرناک است و منجر به بیماری روانی و روحی آنان می‌شود. در این منطقه‌ها طبقات شیب زیاد است و زمین صخره‌ای نمی‌تواند برای احداث استادیوم مناسب باشد. اراضی اطراف نمین، مشکین‌شهر، دشت اردبیل و شمال خلخال قابلیت احداث استادیوم ورزشی را با تمهیدات مدیریتی دارند. این اراضی شیب کمی دارند و ارتفاع زیادی ندارد؛ بنابراین اراضی بایر آن قابلیت احداث استادیوم ورزشی را دارد؛ اما بعضی از پارامترهای جوّی برای این اراضی می‌تواند مشکل‌ساز باشد که می‌توان به سرعت باد زیاد، وقوع یخبندان و روزهای برفی اشاره کرد. بهترین اراضی برای احداث استادیوم ورزشی و اماکن ورزشی روباز در استان اردبیل، اراضی واقع در نیمۀ شمالی استان به‌ویژه دشت مغان، گرمی، اصلاندوز و بیله‌سوار است؛ اما اراضی واقع در مرکز و نیمۀ جنوبی استان به‌ویژه ارتفاعات مشکین‌شهر و خلخال برای احداث استادیوم ورزشی نامناسب هستند. دشت اردبیل، مشکین‌شهر، نمین و جنوب فیروزآباد با تمهیدات ویژه، قابلیت احداث استادیوم‌های ورزشی را دارند.

این مقاله از طرح پژوهشی بین سازمانی با عنوان «طراحی ارائۀ الگوی استاندارد اماکن ورزشی بر‌مبنای اقلیم در استان اردبیل» استخراج و با حمایت مالی ادارۀ کل ورزش و جوانان استان اردبیل انجام شده است که بدین وسیله از آن اداره کل محترم قدردانی می‌نماییم.

منابع
بیگی، محمد، و چاره‌جو، فرزین (1400). مکان‌یابی بهینۀ اماکن و فضاهای ورزشی در شهر سنندج با استفاده از تکنیک تلفیقی روش تحلیل شبکۀ ANP و مدل FUZZYدر GIS (نمونۀ موردی: شهر سنندج). مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 8(26)، 101-118. 10.22080/USFS.2021.3120
پیرایش شیرازی ‌نژاد، مهتاب، شریفیان، اسماعیل، و خبازی، مصطفی (1398). مدل‌سازی و تحلیل فضایی اماکن ورزشی شهر کرمان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS). مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 18(46)، 123-136. https://faslname.msy.gov.ir/article_347.html
حسینی، سیدسیروان، کاشف، سیدمحمد، و سیدعامری، میرحسن (1392). مکان‌یابی اماکن ورزشی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) (مطالعۀ موردی شهر سقز). فصلنامۀ علمی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، 2(1)، 25–34. https://arsmb.journals.pnu.ac.ir/article_530.html
رضائی، صادق، فراهانی، ابوالفضل، درودیان، علی‌اصغر، و صفانیا، علی‌محمد (1400). تحلیل وضعیت عوامل مؤثر بر توسعۀ فضای ورزشی شهر تهران و ارائۀ راهکارهای مناسب با تأکید بر اقتصاد مقاومتی. نشریۀ مدیریت ورزشی، 13(3)، 851-870. https://doi.org/10.22059/jsm.2020.299157.2428
سلیمی، مهدی، سلطان حسینی، محمد، و تقوایی، مسعود (1391). انتخاب مکان بهینه به‌منظور ساخت اماکن ورزشی روباز با استفاده از GIS (مطالعۀ موردی: منطقه‌های 5 و 6 شهر اصفهان). مطالعات مدیریت ورزشی (پژوهش در علوم ورزشی)، 4(16)، 37-61. https://sid.ir/paper/483923/fa
عظیمی دلارستاقی، عادله، رضوی، سید محمد‌حسین، برومند، محمدرضا، و تی‌تی‌دژ، امید (1395). بررسی معیارهای مکان‌یابی در طراحی و ساخت اماکن ورزشی شهری. پژوهشنامۀ مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، 12(23)، 83–100. https://msb.journals.umz.ac.ir/article_1141.html
قربانی، فرامرز، یعقوبی، مهدی، مرادی، یعقوب، و قربانی، سمیه (1394). مکان‌یابی بهینۀ مراکز ورزشی با استفاده از GIS (مطالعۀ موردی: شهر میاندوآب). مطالعات مدیریت شهری، 7(24)، 48-62.
گندمکار، امیر، دانشور، فاطمه، و قاسمی، نوشین (1396). مکان‌یابی سایت‌های تفریحی-ورزشی اسکی (مطالعۀ موردی: استان اصفهان). فضای گردشگری، 6(24)، 1-18. https://journals.iau.ir/article_535648.html
گودرزی، نرگس، فروغی‌پور، حمید، صابونچی، رضا، و امیدعلی، اسماعیل (1391). تحلیل فضایی و مکان‌یابی اماکن ورزشی با استفاده از GIS (نمونۀ موردی: شهر بروجرد). فصلنامۀ جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس، 4(14)، 131-150. https://www.sid.ir/paper/175800/fa
منتی، عزیز، شعبانی‌مقدم، کیوان، و عیدی، حسین (1397). تأثیر طراحی و عناصر آن بر رضایت‌مندی مشتریان و کیفیت ادراک‌شدۀ اماکن ورزشی غرب کشور. علوم حرکتی و رفتاری، 1(3)، 211-222.
نمازی، آسیه، حسینی، سیداحمد، و غلامی، وحید (1397). ارزیابی الگوی فضایی و ارائۀ الگوی بهینه به‌منظور مکان‌یابی مراکز ورزشی (نمونۀ موردی کلانشهر تهران). برنامه‌ریزی و توسعۀ کالبدی، 5(2)، 80-92.
 
References
Azimi Dalarstaghi, A., Razavi, S. M. H., Broumand, M. R., & Titi Dej, O. (2014). Investigating location criteria in the design and construction of urban sports facilities. Journal of Sport Management and Motor Behavior, 12(23), 83-100. https://msb.journals.umz.ac.ir/article_1141.html [In Persian].
Beigi, M., & Charehjoo, F. (2021). Optimal locating of sports facilities in Sanandaj city using combined technique of ANP network analysis and FUZZY model in GIS (Case study: Sanandaj city). Urban Structure and Function Studies, 8(26), 101-118. 10.22080/USFS.2021.3120 [In Persian].
Dargi, A., Anjomshoae, A., Galankashi, M. R., Memari, A., & Tap, M. B. M. (2014). Supplier selection: A fuzzy-ANP approach. Procedia Computer Science, 31, 691-700.‏ https://doi.org/10.1016/j.procs.2014.05.317
Edwards, M. B. (2015). The role of sport in community capacity building: An examination of sport for development research and practice. Sport Management Review, 18(1), 6-19.‏ https://doi.org/10.1016/j.smr.2013.08.008
Fadli, F., Rezgui, Y., Petri, I., Meskin, N. M., Ahmad, A., Hodorog, A., & Mohammedsherif, H. (October 2021). Building energy management systems for sports facilities in the gulf region: a focus on impacts and considerations. Proc. Of the Conference CIB W78, Luxembourg.‏ https://orca.cardiff.ac.uk/id/eprint/145401/
Feng, X., & Humphreys, B. (2018). Assessing the economic impact of sports facilities on residential property values: A spatial hedonic approach. Journal Of Sports Economics, 19(2), 188-210. https://doi.org/10.1177/1527002515622318
Gandomkar, A., Daneshvar, F., & Ghasemi, N. (2016). Locating ski sports and recreational sites (A case study of Isfahan province). Tourism Space, 6(24), 1-18. https://journals.iau.ir/article_535648.html [In Persian].
Gatterer, H., Dünnwald, T., Turner, R., Csapo, R., Schobersberger, W., Burtscher, M., & Kennedy, M. D. (2021). Practicing sport in cold environments: practical recommendations to improve sport performance and reduce negative health outcomes. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(18), 9700. https://doi.org/10.3390/ijerph18189700
Ghorbani, F., Yaghobi, M., Moradi, Y., & Ghorbani, S. (2016). Optimal positioning sports centers using GIS (Case study: Miyandoaab). Urban Management Studies, 7(24), 48-62. https://journals.srbiau.ac.ir/article_9399.html [In Persian].
Goudarzi, N., Forughipour, H., Sabunchi, R., & Omidali, I. (2012). Spatial analysis and location of sports venues using GIS (A case example: Borujerd city). Zagros Landscape Geographic Quarterly, 4(14), 131-150. https://www.sid.ir/paper/175800/fa [In Persian].
Hjortling, C., Björk, F., Berg, M., & Af Klintberg, T. (2017). Energy mapping of existing building stock in Sweden–Analysis of data from Energy performance certificates. Energy And Buildings, 153, 341-355.‏ https://doi.org/10.1016/j.enbuild.2017.06.073
Hoseini, S. S., Kashef, S. M., & Seyed Ameri, M. H. (2013). Locating sport gyms through geographical information system (Case study: Saghez city). Applied Research in Sport Management, 2(1), 25-34.  https://arsmb.journals.pnu.ac.ir/article_530.html [In Persian].
Knechtle, B., Valero, D., Villiger, E., Alvero Cruz, J. R., Scheer, V., Rosemann, T., & Nikolaidis, P. T. (2021). Elite marathoners run faster with increasing temperatures in Berlin marathon. Frontiers In Physiology, 12, 649898. https://doi.org/10.3389/fphys.2021.649898
McCullough, B. P., Orr, M., & Kellison, T. (2020). Sport ecology: Conceptualizing an emerging subdiscipline within sport management. Journal Of Sport Management, 34(6), 509-520.‏ https://doi.org/10.1123/jsm.2019-0294
Menati, A., Shabani-Moghaddam, K., & Eidi, H. (2017). The effect of designing sport facilities and its elements on perceived quality and customer satisfaction. Movement And Behavioral Sciences, 1(3), 211-222. https://www.jmbs.ir/article_87633.html [In Persian].
Mohanty, R. P., Agarwal, R., Choudhury, A. K., & Tiwari, M. K. (2005). A fuzzy ANP-based approach to R&D project selection. International Journal of Production Research, 43(24), 5199- 5216. https://doi.org/10.1080/00207540500219031
Namazi, A., Hosseini, S. A., & Gholami, V. (2018). Evaluating spatial pattern and providing an optimal pattern for locating sports centers (Case study: Tehran metropolis). Physical Social Planning, 5(2), 80-92. https://psp.journals.pnu.ac.ir/article_5026.html [In Persian].
Nouri, H., Beecham, S., Hassanli, A. M., & Kazemi, F. (2013). Water requirements of urban landscape plants: A comparison of three factor-based approaches. Ecological Engineering, 57, 276-284.‏ https://doi.org/10.1016/j.ecoleng.2013.04.025
Orr, M., Inoue, Y., Seymour, R., & Dingle, G. (2022). Impacts of climate change on organized sport: A scoping review. Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 13(3), e760.‏ https://doi.org/10.1002/wcc.760
Petrović, M. D., Radovanović, M. M., Vyklyuk, Y., Milenković, M., & Tretiakova, T. N. (2021). The conditionality of outdoor sports events on weather-induced impacts and possible solution. Journal Of Hospitality & Tourism Research, 45(7), 1303-1323. https://doi.org/10.1177/1096348020971
Pezeshki, K., & Janani, H. (2014). Location of sports venues in Tabriz using AHP in GIS. Biosciences Biotechnology Research Asia, 11(3), 1799-1805. https://biotech-asia.org/pdf/vol11no3/BBRAV011I03P1799-1805.pdf
Pezzoli, A., & Bellasio, R. (2015). Analysis of thermal comfort for cycling sport: A case study for rio de janeiro olympic games. The 3rd International Congress on Sport Sciences Research and Technology Support, Lisbon, Portugal. 10.5220/0005711202810289
Pirayesh Shirazinezhad, M., Sharifian, E., & Khabazi, M. (2020). Modeling and spatial analysis of sport places in Kerman using geographic information system (GIS). Strategic Studies on Youth and Sports, 18(46), 123-136. https://faslname.msy.gov.ir/article_347.html [In Persian].
Rezaei, S., Farahani, A., Doroudian, A., & Safania, A. M. (2021). Analyzing the effective factors of tehran sports space development and providing appropriate solutions with an emphasis on resistance economy. Sport Management Journal, 13(3), 851-870. https://doi.org/10.22059/jsm.2020.299157.2428 [In Persian].
Ryskin, P., Fagina, S., & Shuraleva, N. (2022). Social prospects of post-sports adaptation in the neo-industrial economy. Proceedings of the International Scientific and Practical Conference "Sustainable Development of Environment After Covid-19. Novosibirsk, Russia. 10.2991/assehr.k.220106.049
Salimi, M., Soltanhosseini, M., & Taghvaie, M. (2011). Choosing the optimal place to build outdoor sports facilities using GIS (Case study: 5th and 6th districts of Isfahan city). Sports Management Studies (Research in Sports Sciences), 4(16), 37-61. https://sid.ir/paper/483923/fa [In Persian].
Thomson, A., Cuskelly, G., Toohey, K., Kennelly, M., Burton, P., & Fredline, L. (2019). Sport event legacy: A systematic quantitative review of literature. Sport Management Review, 22(3), 295-321. https://doi.org/10.1016/j.smr.2018.06.011
Torsing, R., Oosterman, K., Bakker, J., Hinssen, M., Bosveld, I., & Huijsmans, T. (2016). The shaded dome™: A smart, cool & adaptable facility for sport venues. Procedía Engineering, 147, 848-853.‏ https://doi.org/10.1016/j.proeng.2016.06.292