Explaining Creative Tourism Development Strategies in Tourism Services (Case study: Isfahan City)

Document Type : Original Article

Authors

1 Professor, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Geographical Sciences and Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran

2 MA, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Geographical Sciences and Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran

3 MA, Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Geographical Sciences and Planning, University of Isfahan, Isfahan, Iran ghasemif663@gmail.com

Abstract

 
Abstract
Cities should take steps to use creative services to develop tourism. In addition to meeting the needs of citizens and tourists, they should also bring satisfaction to them. In this regard, this descriptive-analytical study examined the current state of tourism services in Isfahan City and the role of effective factors in providing appropriate and creative services in the development of the tourism industry. It also seeks to provide creative solutions to reduce problems and make the most of tourism potential, especially tourism services in Isfahan City. The sample size encompasses citizens and tourists (384 people), and experts (40 people) who were selected using the Cochran formula and the snowball sampling method. The data were analyzed using the Fuzzy Promethee technique and EXCEL and GIS software. The results showed that Region 14 is in a very poor condition in terms of creative tourism services due to the lack of effective technologies, responsibility towards the environment, etc. The study suggests taking a positive step in facilitating the creative process of tourism services to improve the status of tourism services.
Keywords: Tourism, Creativity, Tourism Services, Fuzzy Promethee.
Introduction
Tourism is one of the growing industries in the world (Burbano et al., 2022, p. 1). In developing countries where nature and culture tourism is the dominant form of tourism, the development of tourism causes the growth of transportation infrastructure (Kyara et al., 2022, p. 1). Economically sustainable tourism does not destroy the social fabric of the host society (Sørensen & Grindsted, 2021, p. 2). This approach is evident in almost all elements of the national economy that directly or indirectly employs the processes of meeting the needs of tourists (Łapko & Panasiuk, 2019, p. 291). Also, creativity has become a strategy for the development of individual skills, which is used by many cities and destinations in the world and is considered one of the most important success factors of competing cities (Mukhles, 2017, p. 1). Creativity and tourism affect each other and can be synergistic if properly managed (Ardhala et al., 2016, p. 671). In this regard, this study aims to investigate the current state of tourism services in Isfahan City and the role of effective factors in providing appropriate and creative services in the development of the tourism industry.
 
Materials and Methods
The study is descriptive-analytical in terms of method and applied-developmental in terms of purpose. The data needed for the research were collected from library-documentary and field studies (questionnaires). The studied sample includes citizens, tourists, trustees, and experts. The sample size of citizens and tourists determined by the Cochran formula was equivalent to 383-384 questionnaires. The sample size of experts (40 people) was determined using the snowball sampling method. Also, the Fuzzy Promethee technique and EXCEL and GIS software were used for data analysis.
 
Research Findings
In this study, 13 indicators in the environmental dimension, 15 indicators in the socio-cultural dimension, 15 indicators in the economic dimension, 14 indicators in the physical dimension, and 13 indicators in the managerial-political dimension have been examined. According to the results of the Fuzzy Promethee technique, Region 14 is in a very poor condition in terms of creative tourism services due to the lack of factors such as new and less effective technologies, a sense of responsibility towards the environment, security issues, the supply of recyclable products and services, favorable natural conditions, and so on. Regions 15, 11, 13, 12, 10, 9, and 7 in Isfahan are in poor to very poor conditions. Therefore, they should be prioritized in planning for fair development and better attraction of tourists.
 
Discussion of Results and Conclusions
Creativity is one of the ways to get rid of existing dead ends and to open new doors for the society. A society that does not have enough creativity lacks life. Considering the results of this study, we can use creativity in different aspects of the society, including creative tourism, providing creative services, etc. Providing creative tourism services could encourage people to travel and visit many places. Also, people would be more willing to spend their time in recreational areas. Tourism services can act as the driver of the economic engine of the society, and by providing these services more favorably, we can attract more people's satisfaction. By creating a pleasant memory of traveling to these places, we can encourage tourists to have more trips. By providing creative solutions in order to improve the status of tourism services, a positive step should be taken in facilitating the creative process of tourism services.
References
- Akhoundan, R. (2016). Creative tourism, creating a new space in tourism. Tehran: Gilgamesh (in Persian).
- Ardhala, A. D., Santoso, E. B., & Sulistyarso, H. (2016). Influence factors on the development of creative industry as tourism destination (Case study: Footwear village in Mojokerto city). Procedia - Social and Behavioral Science, 227, 671- 679.
- Babaei, M., & Saeedi, E. (2019). The relationship between the quality of tourism services and the behavioral intentions of sports tourists. Quarterly Journal of Sports Sciences, 11(33), 82-97 (in Persian).
- Baste Nagar, M., Hasani, A., & Khakzarbefroui, M. (2017). Conceptual model design of creative tourism. Quarterly Journal of Tourism and Development, 6(2), 81-108 (in Persian).
- Burbano, D. V., Valdivieso, J. C., Izurieta, J. C., Meredith, T. C., & Ferri, D. Q. (2022). “Rethink and reset” tourism in the Galapagos Islands: Stakeholders’ views on the sustainability of tourism development. Annals of Tourism Research Empirical Insights, 3(2), 1-12.
- Doosti, F., Zaal, M. H., & Ramezanzadeh Lasbouee, M. (2019). Assessing the capacities of creative tourism in Tabriz city. Scientific Quarterly Journal of Urban Tourism, 6(2), 1-13 (in Persian).
- Eghbal Moghadam, R., Saeede Zarabadi, Z., & Zabihi, H. (2023). Presenting the creative tourism development model in historical contexts with the approach of start-up businesses in Iran. Journal of Urban Economics and Planning, 4(1), 116-129 (in Persian).
- Esmaeilzadeh, H., Haraeeni, M., & Bahrami, M. (2019). Tourists’ satisfaction from quality of tourism services based on SERVQUAL model (Case study: Restaurants in Tehran Darakeh area). Scientific Research Journal of Geography and Planning, 22(66), 1-21 (in Persian).
- Fakoor Saghih, A. M., & Hajmandi, N. (2020). Introducing a conceptual model of electronic tourism development in Iran using fuzzy dematel. Scientific-Research Quarterly Journal of Tourism and Development, 10(2), 15-31 (in Persian).
- Fletcher, R., Murray Mas, I., Blanco-Romero, A., & Blázquez-Salom, M. (2019). Tourism and degrowth: An emerging agenda for research and praxis. Journal of Sustainable Tourism, 27(12), 1745-1763.
- Gheribi, E. (2017). Innovation strategies in restaurant business. Journal of Economics and Organization of Enterprise, 11, 125-135.
- Haghkhah, A., & Ebrahimpour, A. (2016). The impact of service quality on tourism industry. 2nd International Conference on Business and Economic Research Proceeding, 1-24.
- Heidarzadeh, K., Najafi, K., & Hosseini, A. (2018). The impact of tourism services quality on tourism destination loyalty, considering the mediating role of the tourism destination image and the tourists’ satisfaction. Journal of Tourism Management Studies, 12(40), 115-153 (in Persian).
- Hemati, S. (2018). The role of tourism capabilities and infrastructure in the development of modern tourism and economic dynamics with emphasis on the role of systemic variables, especially hotels and accommodations. The Scientific-Research Quarterly Journal of New Attitudes in Human Geography, 10(2), 107-128 (in Persian).
- Jamshidi, M. J., Barak Pour, N., & Kalantari, Kh. (2019). Explaining the impact of political economy of religious tourism on the unbalanced distribution of Mashhad tourism services. Journal of Tourism Management Studies, 14(47), 221-260 (in Persian).
- Jardim, S., & Mora, C. (2022). Customer reviews sentiment-based analysis and clustering for market-oriented tourism services and products development or positioning. Procedia Computer Science, 196, 199–206.
- Jovanovic, S., & Ivana, I. (2016). Infrastucure as important determinant of tourism development in the countries of Southeast Europe. EcoForum Journal, 5(1), 1-34.
- Kashfi, M., & Inailo, H. (2017). Investigating urban creativity in the historical settlements of the city for the development of tourism (Case study: Sepah quarter of Qazvin City). The Fourth National Conference on Architecture and Urban Planning, Sustainability and Resilience from Ideal to Reality, pp. 1-15 (in Persian).
- Kitsios, F., Champipi, E., & Grigoroudis, E. (2016). Cultural and creative industries innovation strategies for new service development using MCDA. Journal of Operational Research in Business and Economics, 69-83.
- Korez-Vide, R. (2012). Promoting sustainability of tourism by creative tourism development: How far is Slovenia?. Innovative Issues and Approaches in Social Sciences, 6(1), 77–102. 
- Kyara, V. C., Rahman, M. M., & Khanam, R. (2022). Investigating the environmental externalities of tourism development: Evidence from Tanzania. Heliyon, 8(6), 1-13.
- Łapko, A., & Panasiuk, A. (2019). Water tourism as a recipient of transport services on the example of Szczecin. Transportation Research Procedia, 39, 290–299.
- Lee, J., & Lee, H. (2015). Deriving strategic priority of policies for creative tourism industry in Korea using AHP. Procedia Computer Science, 55, 479-484.
- Matteucci, X., Koens, K., Calvi, L., & Moretti, S. (2022). Envisioning the futures of cultural tourism. Futures, 142, 1-9.
- Mendes, B., Ferreira, M. C., & Dias, T. G. (2022). Tourism as a service: Enhancing the tourist experience. Transportation Research Procedia, 62, 1–8.
- Meshkini, A., Ahmadifard, N., & Movahed, A. (2017). Identification of the zones for creative development in historical context by a tourism approach (Case study: Region 12 of Tehran). Journal of Geographical Urban Planning Research, 5(3), 405-423 (in Persian).
- Mihalic, T. (2020). Conceptualising overtourism: A sustainability approach. Annals of Tourism Research, 84, 1-12.
- Mukhles, M. (2017). Creative tourism. Journal of Tourism & Hospitality, 6(2), 282.
- Nowrozi, S. (2017). Investigating strategies to increase the role of handicrafts in urban tourism (Case study: Isfahan city). MA Thesis, University of Isfahan (in Persian).
- Ohridska-Olson, R., & Ivanov, S. (2010). Creative tourism business model and its application in Bulgaria, cultural realms. International University College.
- Panahi, A., & Dadashpour Moghadam, M. (2018). Analysis of the role of creative city indicators in urban tourism development (Case study: Isfahan). Quarterly Journal of Research and Sustainable Development of Tourism, 1(3), 1-10 (in Persian).
- Pourbagheri, A., Taghvaei, M., & Hairapetian, V. (2021). Development strategies of creative city (Case study: Shiraz). PalArch’s Journal of Archaeology of Egypt/Egyptology, 18(10), 1953-1978.
- Prabaharan, B., Arulraj, A., & Rajagopal, V. (2008). Service quality on tourism: application of structural equation modeling. Conference on Tourism in India, pp.143-150.
- Rahimi, M., & Pazand, F. (2017). Pattern of the urban creative tourism and present a proposal pattern for Iran (AHP). Quarterly Journal of Innovation and Creativity in Human Sciences, 6(3), 97-124 (in Persian).
- Ramezanzadeh Lasboee, M., Zaal, M. H., & Faghihabdollahi, M. (2019). Creative historical cities evaluating in order to cultural tourism development (Case study: Isfahan). Quarterly Journal of Geography and Regional Planning, 9(34), 335-352 (in Persian).
- Richard, G. (2011). Creativity and tourism: The state of the art. Annals of Tourism Research, 38(4), 1225–1253.
- Richard, G. (2020). Designing creative places: The role of creative tourism. Annals of Tourism Research, (85), 1-11.
- Sedaghat, M. (2021). A comprehensive model for sustainable tourism development of Islamic Republic of Iran. Scientific-Research Quarterly Journal of Tourism Planning and Development, 10(36), 288-318 (in Persian).
- Shafiei, Z., Farkhian, F., & Mirqader, L. (2014). Isfahan as a creative handicraft city with a tourism development approach. Geographical Society of Iran, 12(43), 251-278 (in Persian).
- Shahivandi, A., Taghvaei, M., & Varesi, H. R. (2012). An analysis of status of tourism infrastructures in Isfahan (with emphasis putting on hotels). Journal of Geography and Environmental Planning, 22(4), 91-112 (in Persian).
- Sørensen, F., & Grindsted, T. S. (2021). Sustainability approaches and nature tourism development. Annals of Tourism Research, 91, 1-14.
- Styvén, M. E., Näppä, A., Mariani, M., & Nataraajan, R. (2022). Employee perceptions of employers’ creativity and innovation: Implications for employer attractiveness and branding in tourism and hospitality. Journal of Business Research, 141, 290–298.
- Taleghani, M., & Fatahi, S. (2005). The quality of tourism services and its importance in satisfying tourists. Quarterly Journal of Management, (99-100), 56-63 (in Persian).
- Taghvaei, M., Janali Poor, Sh., & Shafiei, M. (2022). Development of creative tourism with emphasis on tourism attractions (Case study: Isfahan City). Journal of Geography and Planning, 26(79), 93-113 (in Persian).
- Taghvaei, M., & Kiumarsi, H. (2013). Ecotouristic features analysis and identification of Kaftar Lake using SWOT. Scientific-Research Journal of Geography and Planning, 17(44), 47-71 (in Persian).
- Taghvaei, M., & Ranjbar Dastanai, M. (2010). An analysis on the distribution of Northeast tourism facilities and services in Chaharmahal and Bakhtiari province. Journal of Research and Urban Planning, 1(1), 21-48 (in Persian).
- Taghvaei, M., Shafaghi, S., & Ghaderi, M. (2017). An analysis of regional imbalances in iran: A case study of north coastal areas. Journal of the Malaysian Institute of Planners, 15(3), 179–192.
- Taghvaei, M., & Shafiei, M. (2022). Analysis of indicators and explanation of strategies for achieving urban intelligence: A case study of Isfahan. Scientific Quarterly Journal of Spatial Planning, 12(1-44), 51-80 (in Persian).
- Taghvaei, M., Varesi, H. R., & Narimani, M. (2016). An analysis of the effect of urban development plans on realization of sustainable development of metropolis of Isfahan. Journal of Modern Applied Science, 10(3), 1-11.
- Taghvaei, M., Varesi, H. R., & Yazdanbakhsh, B. (2014). Site selecting and analyzing the role of motels in tourism development (Case study Isfahan- Shiraz axis). Journal of Research and Urban Planning, 4(15), 17-36 (in Persian).
- Tan, S. K., Kung, S. F., & Luh, D. B. (2013). A model of ‘creative experience’ in creative tourism. Annals of Tourism Research, 41, 153–174. 
- Tomej, K., & Xiang Z. (2020). Affordances for tourism service design. Annals of Tourism Research, 85, 1-9.
- Xiao, Y., Tang, X., Wang, J., Huang, H., & Liu, L. (2022). Assessment of coordinated development between tourism development and resource environment carrying capacity: A case study of Yangtze River Economic Belt in China. Journal of Ecological Indicators, 141, 1-13.

Keywords

Main Subjects

Full Text

مقدمه

گردشگری یکی از صنایع در‌حال رشد در جهان است (Burbano & et al., 2022: 1). در کشورهای در‌حال توسعه که گردشگری طبیعت و فرهنگ شکل غالب گردشگری است، توسعۀ گردشگری باعث رشد زیر‌ساخت‌های حمل‌و‌نقل و صنعت مهمان‌‌نوازی می‌شود ((Kyara et al., 2022: 1. از‌نظر اقتصادی گردشگری پایدار به‌مثابۀ فعالیتی تعریف شده است که محیط فیزیکی و بافت اجتماعی جامعۀ میزبان را از‌بین نمی‌برد (Sørensen & Grindsted, 2021:2). این رویکرد به‌طور تقریبی، در تمام عناصر اقتصاد ملی آشکار می‌شود که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم فرآیندهای برآورده‌کردن نیازهای گردشگران را به کار می‌گیرد (Łapko & Panasiuk, 2019: 291). همچنین، خلاقیت به‌‌عنوان یک استراتژی برای توسعۀ مهارت‌های فردی تبدیل ‌شده است که بسیاری از شهرها و مقاصد جهان آن را به کار گرفته‌اند و یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت شهرهای در‌حال رقابت است (Mukhles, 2017: 1). خلاقیت و گردشگری بر یکدیگر اثر می‌گذارند و در‌صورت مدیریت صحیح می‌توانند هم‌افزایی داشته باشند (Ardhala et al., 2016: 671). از این رو نوآوری و خلاقیت اساس یک کسب‌‌و‌کار موفق است. بهترین فرصت کسب‌‌و‌کار شامل کسانی خواهد بود که می‌توانند ایده‌های جدید و بهتر را در کسب ‌وکار ارائه دهند (Kitsios et al., 2016: 71). در‌میان صنایع خدماتی، صنعت گردشگری یکی از بخش‌های پیشتاز و در‌حال رشد در‌سطح بین‌المللی است (بابایی و سعیدی، 1398: 84). جاذبه‌های گردشگری به‌تنهایی موجبات سفر را فراهم نمی‌کنند، بلکه باید امکانات و شرایط برای جابه‌جایی، اقامت و پذیرایی گردشگران نیز فراهم باشد (تقوایی و همکاران، 1392: 175). به همین جهت، توجه به نیازهای گردشگران و پاسخگویی به آنان در بخش خدمات، یکی از اساسی‌ترین و مهم‌ترین وظایف و یا هدف‌های هر مقصد گردشگری است (حیدر‌ زاده و همکاران، 1396: 120). علاوه بر این، در دهه‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های چشمگیری با تسهیلات رفاهی و خدمات گردشگری در مناطق شهری صورت پذیرفته است (جمشیدی و همکاران، 1398: 226). همچنین، ایران با‌وجود ثروت منابع انسانی و طبیعی هنوز سطح‌های فراوان نابرابری و فقر را دارد و یکی از کشورهای در‌حال توسعه است که هنوز تفاوت‌های چشمگیری بین مناطق آن وجود دارد ((Taghvaei et al., 2017: 194 و با‌توجه به این مسئله که امروزه درآمد صنعت گردشگری پس از صنعت نفت و محصولات شیمیایی با یک هزار و پانصد و بیست و دو میلیارد دلار در ردۀ سوم تجارت بین‌الملل قرار دارد، در بسیاری از کشور‌های در‌حال توسعه این صنعت یکی از مهم‌ترین منابع درآمد‌زایی است. بنابر گزارش شورای سفر و گردشگری جهان (World Travel and Tourism Council) در سال 2016 سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی با 8/9 درصد رقمی بالغ بر 2/2 میلیارد دلار است که سهم ایران با 54/2 درصد رقمی برابر با 427/298 میلیارد ریال است (فکور ثقیه و حاجمندی، 1399: 16). با این حال ایران به‌عنوان یک مقصد نمی‌تواند از برخی فرصت‌های حاصل از توسعۀ گردشگری غیر‌بومی استفاده کند (صداقت، 1400: 292). اگر‌چه در سند چشم‌انداز توسعه پیش‌بینی شده است تا سال 1404 ایران باید میزبان 20 میلیون گردشگر باشد و از این محل 25 میلیارد دلار درآمد ارزی کسب کند، رسیدن به این میزان نیازمند کوشش همگانی و اعمال سیاست‌های درست و چند‌جانبه است (همتی، 1397: 109). اصفهان نیز به‌عنوان یک کلانشهر در این زمینه با چالش‌های بسیاری مواجه است (Taghvaei et al., 2016:1). همچنین، با درنظر‌ قرار‌دادن این مسئله که شهر اصفهان یکی از شهرهای مهم کشور در بازار توریستی است که باید رقابتش را در بازار توریستی مدرن تقویت کند، نیازمند تدابیری مناسب در‌زمینۀ ارائۀ خلاقانۀ خدمات گردشگری نیز است؛ از این رو برای افزایش رونق گردشگری به‌عنوان صنعتی متناسب با ظرفیت‌های این شهر، اصفهان نیازمند ایجاد تسهیلات و خدمات گردشگری مناسب، رقابتی و خلاق است تا پاسخگوی تقاضای گردشگران نیز باشد. در همین راستا در پژوهش حاضر وضعیت فعلی خدمات گردشگری در شهر اصفهان و نقش عوامل و مؤلفه‌های مؤثر با ارائۀ خدمات مناسب و خلاق در توسعۀ صنعت توریسم بررسی شده است و ضمن بررسی نحوۀ ارائۀ خدمات گردشگری در مناطق پانزده‌گانۀ شهر اصفهان، پیشنهاد‌های مناسب و کارآمد برای ارتقا کیفی و کمّی ارائۀ خدمات گردشگری ارائه شده است تا به‌دنبال آن شاهد توسعه و رونق روز‌افزون صنعت گردشگری در شهر اصفهان باشیم. همچنین، در پژوهش حاضر کوشش شده است تا مؤلفه‌های تأثیرگذار در توسعۀ گردشگری خلاق با استفاده از تکنیک پرومته فازی بررسی شود. همچنین، در پایان پژوهش پیشنهاد‌های خلاقانه برای کاهش مشکلات و بهره‌وری مناسب از پتانسیل گردشگری به‌ویژه بخش خدمات گردشگری در شهر اصفهان ارائه شده است.

 

مبانی نظری پژوهش

تجربۀ گردشگری نتیجۀ تعامل توریست با محیط خارجی است (Tomej & Xiang, 2020: 2) تعریف‌های متعدّدی از گردشگری ارائه‌شده که در هر‌یک از این تعریف‌ها از دریچه‌ای خاص به گردشگری نگریسته شده است (همتی، 110:1397). به همین سبب، می‌توان از گردشگری به‌عنوان مجموعه‌ای از فعالیت‌های افراد نام برد که به مکان‌هایی خارج از محل زندگی و کار خود برای تفریح، استراحت و انجام‌دادن امور دیگر سفر می‌کنند و بیش از یکسال متوالی در آن مکان اقامت نمی‌کنند (تقوایی و کیومرثی، 1392: 54). با‌توجه به افزایش سهم بخش گردشگری در تولید ناخالص داخلی و اشتغال، سیاست‌گذاران در کشورهای درحال‌ توسعه، توسعۀ گردشگری را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محرک‌های مناسب برای کاهش فقر معرفی کرده‌اند (.(Kyara et al., 2022: 1 زیرا هزینه‌های گردشگری بر طیف وسیعی از بخش‌ها مانند محل سکونت، رستوران‌ها، فرهنگ و خرید اثر می‌گذارد (Mendes et al., 2022: 1). همچنین، حفظ فرهنگ محلی و تقویت و توانمندسازی جوامع و دستاوردهای زیست‌‌محیطی، باعث ترویج دستاوردهای اجتماعی می‌شود (Jardim & Mora, 2022: 200).

در سال1987  میلادی، گزارش برونتلند «آیندۀ مشترک ما» بحث جهانی را دربارۀ پایداری زیست‌‌محیطی به خط مقدم مباحثات و برنامه‌های اجتماعی-سیاسی سوق داد. محققان گردشگری و نیروهای اجتماعی-سیاسی به توسعه و انتشار اصطلاح «گردشگری پایدار» و مبنای مفهومی آن واکنش نشان دادند (Mihalic, 2020: 1). از قرن بیستم، توسعۀ منابع گردشگری و صنعت گردشگری، سطح درآمد ساکنان محلی را بهبود بخشیده‌‌اند، فرصت‌های شغلی محلی را افزایش داده‌اند و رشد اقتصاد اجتماعی را ارتقا داده‌اند (Xiao et al., 2022: 2). Eagles, McCool & Haynes (‏2002) ‏استدلال کردند که خطر‌ها هنگامی که فعالیت‌های گردشگری توسعه پایدار را بدون اعمال اصول پایداری در عمل اتخاذ می‌کنند، بسیار حاد هستند که این امر بر کارایی مدیریت فعالیت گردشگری اثر می‌گذارد (Burbano et al., 2022: 2).

نفوذ ایده‌های خلاقانه به زمینه‌های گردشگری (رمضان‌زاده لسبوئی و همکاران، 1398: 331-329) ادغام گردشگری و خلاقیت را روز‌به‌‌روز آشکارتر می‌کند (Tan et al., 2013:155). Smith (2005) معتقد است مقاصدی که حتی جاذبۀ تاریخی کافی ندارند، می‌توانند فرآورده‌هایی براساس ایدۀ گردشگری خلاق تولید کنند (بسته‌نگار و همکاران، 86:1396). از‌نظر Gordin & Mataskaya خلاقیت می‌تواند به هر حوزه از زندگی شهری (اجتماعی، خرید، خدمات و ...) مربوط شود (دوستی و همکاران، 1398: 6). همان‌طور که پروژۀ یورتکس در فنلاند، یونان و پرتغال بین سال‌های 1996 و 1999 میلادی، علاقه به رشد گردشگری در فرهنگ‌های بومی-محلی، زندگی روزمره نشان داده شد، تمایل به درگیری بیشتر را در تجربه‌های یادگیری خلاق نیز نشان داده است (Richard, 2011: 1236). از این رو بیان و تجلی یک چشم‌‌انداز قوی و خلاق، منجر به توسعۀ استعدادها خواهد شد (Pourbagheri et al., 2021: 1955).

خدمات گردشگری بیشتر به‌‌عنوان بخشی از خدمات در هر اقتصاد طبقه‌بندی می‌شوند (تقوایی و رنجبر دستنایی، 1389: 27) که بسیار متنوع و مختلف هستند و هر‌کدام در شرایط خاصی ارائه می‌شوند (طالقانی و فتاحی، 1384: 57-58). همچنین، در بخش خدمات گردشگری و مهما‌ن‌نوازی، رضایت گردشگران و مهمانان به‌شدت وابسته به کیفیت خدمات ارائه شده است؛ بنابراین در مواجهه با کیفیت خدمات، مهارت کارکنان، قابلیت‌ها و خلاقیت اهمیت ویژه‌ای دارد (Ek Styv´en et al., 2022: 291-292). زیرا کیفیت خدمات ارائه‌شده، وفاداری بازدید‌کنندگان را افزایش می‌دهد و تمایل آنها را برای بازگشت دوباره به مقصد مدنظر تقویت می‌کند (Haghkhah et al., 2011: 8). به همین جهت، کیفیت خدمات مرتبط با بخش گردشگری نیز، نقش مهمی در روند ارزیابی و اثربخشی خدمات استفاده‌شده دارد (prabaharan et al., 2008: 144).

 

بررسی رویکردهای توسعۀ گردشگری

رویکردهای گردشگری را می‌توان به رویکردهای غالب سنتی رشد‌محور (انبوه و سنتی) و رویکردهای جایگزین (خلاق) تقسیم کرد (Sørensen & Grindsted, 2021:2). گردشگری سنتی به‌معنای گردشگری جمعی است که تعداد زیادی از مردم در یک فضای زمانی کوتاه برای گذراندن اوقات فراغت به مکان‌های علاقه‌مندشان سفر می‌کنند؛ با این حال گردشگران دیگر از این نوع گردشگری راضی نیستند؛ زیرا آنها می‌خواهند فعالیت‌های خلاقانه‌ای را تجربه کنند که مردم محلی آن را ارائه می‌دهند که برخی محققان آن را گردشگری خلاقانه نامیدند. آنها اصرار دارند که گردشگری از گردشگری انبوه به گردشگری خلاقانه در آینده نزدیک تغییر خواهد کرد (Lee & Lee, 2015: 479).

بحث گردشگری انبوه به‌صورت نمایی در‌طول دهۀ گذشته رشد کرد تا به یکی از شعار سال 2017 تبدیل شد؛ برای مثال، Higgins-Desbiolles ادعا می‌کند که صنعت گردشگری جهانی به رشد معتاد است؛ زیرا با هدف‌های پایداری ناسازگار است. توسعۀ گردشگری به‌عنوان یک صنعت سرمایه‌‌داری اصلی، می‌تواند یک سریِ کامل از راه‌حل‌هایی را برای سیستم سرمایه‌داری به‌طور عمومی‌تر ارائه دهد؛ در‌نتیجه جای تعجب نیست که به‌طور کلی، یکی از رایج‌ترین واکنش‌ها به بحران اقتصادی جهانی سال 2008 تلاش برای تحریک مجدد رشد گردشگری به‌عنوان محرکی برای بهبود اقتصادی بود (Fletcher et al., 2019: 1747-1749). بیشتر ذی‌نفعان گردشگری با جذب تعداد رو‌به‌رشد بازدیدکنندگان در ارتباط هستند (Matteucci et al., 2022: 2). اما شهرها به‌طور فزاینده‌ای به‌دنبال ایجاد استراتژی‌های خلاقانۀ خود هستند؛ با این حال در‌زمینۀ گردشگری، چنین استراتژی‌هایی ممکن است به‌طور متقابل، سازنده باشد (پناهی و داداش‌پور مقدم، 1397: 2). گردشگری خلاق نسل جدیدی از گردشگری است که در آن به‌جای موزه‌ها و بناها این گردشگران هستند که در تعامل با محلی‌ها اتفاقات جدیدی را خلق می‌کنند (آخوندان، 99:1395).

 

بررسی تأثیر ارائۀ خدمات بر توسعۀ گردشگری خلاق

استراتژی‌های توسعۀ خلاق با گردشگری مرتبط است؛ زیرا «فضای خلاق» مکان‌ها را نه‌تنها برای طبقۀ خلاق، برای دیگران نیز جذاب می‌کند. این نشان‌دهندۀ نیاز به طراحی بهتر مکان‌های خلاق است تا اطمینان حاصل شود که خلاقیت و تمایز خود را حفظ می‌کنند (Richards, 2020: 1). همچنین، جامعۀ مدرن به‌طور فزاینده‌ای، به‌سمت خدمات گرایش دارد و دلیل آن، این است که گردشگری ابزاری برای توسعه است (اسماعیل‌زاده و همکاران، 1397: 2). از‌طرفی، رشد صنعت گردشگری همواره منجر به اشتغال‌زایی در حجم زیادی به‌صورت مستقیم و غیر‌مستقیم می‌شود و عصر حاضر نیز بر تغییر مدل کسب‌و‌کار در صنعت گردشگری مبتنی بر استارت‌آپ‌ها، اثر داشته است. این مدل کسب‌و‌کار انواع مختلفی از خدمات گردشگری (از آژانس‌های مسافرتی آنلاین تا آشپزی) را تغییر داده است. لازمۀ رقابت در چنین تغییراتی، نوآور و خلاق‌بودن کسب‌و‌کار‌هاست که بتواند مزیت رقابتی برای آنان به همراه بیاورد؛ بنابراین از آنجا که ایجاد مزیت رقابتی برای کسب‌و‌کارها و مقاصد به‌ویژه در بخش گردشگری بسیار مهم است، فرصت‌های نوآورانه می‌تواند با توسعۀ محصولات و خدمات گردشگری، مزیت رقابتی ایجاد کند (اقبال مقدم و همکاران، 1401: 122). بدین ترتیب، رقابت شدید میان شهر‌ها به‌عنوان مقاصد گردشگری، شهر‌ها را ناگزیر به یافتن راهکار‌هایی برای متمایز‌شدن از سایر شهر‌ها و مقاصد گردشگری کرده است که یکی از این راهکار‌ها توجه به گردشگری خلاق است (تقوایی و همکاران، 1401: 97).

گردشگری خلاق و خدمات گردشگری همیشه از موضوع‌های علاقه‌مند پژوهشگران است؛ بنابراین برای مطالعۀ روند تاریخی توسعۀ خدمات گردشگری خلاق منابع مرتبط خارجی و داخلی بررسی‌شده که در قالب جدول 1 ارائه شده است.

 

 

جدول1: بررسی پیشینۀ پژوهش

Table 1: Review of Research Background

نام نویسنده

موضوع

نتایج

Olson & Ivanov (2010)

مدل کسب‌‌و‌کار گردشگری خلاق و کاربرد آن در بلغارستان

در این پژوهش یک مدل کسب‌‌وکار برای گردشگری خلاق در چارچوب گردشگری فرهنگی تحلیل شده است. همچنین، در این پژوهش این پرسش بررسی می‌شود که چگونه شهرهای کوچک و متوسط بلغارستان می‌توانند از پتانسیل فرهنگی و خلاق خود استفاده کنند؟ همچنین، اشاره می‌شود که چگونه گردشگری خلاق می‌تواند توسعۀ پایدار و سودآور را برای جوامع کوچک کشور به ارمغان بیاورد؟

Korez_vide (2013)

ارتقای پایداری گردشگری از‌طریق توسعۀ گردشگری خلاق

نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بین سرانه تولید نا‌خالص ملی و رقابت‌پذیری یک اقتصاد همبستگی معناداری وجود ندارد. تحلیل تطبیقی جایگاه رقابتی بین‌المللی اسلونی و استونی در‌زمینه‌های مختلف نشان‌‌دهندۀ ضعف رقابت‌‌پذیری اسلونی در‌حوزه‌های مختلف بوده است همچنین، توضیحی برای دیدگاه سیستماتیک ضروری در‌زمینۀ رقابت در گردشگری ارائه می‌دهد. در این مقاله با‌توجه به ضعف رقابت‌پذیری اقتصادی در اسلونی پیشنهاد‌هایی برای سیاست‌گذاری و پشتیبانی از خلاقیت فرهنگی و توسعۀ گردشگری خلاق ارائه ‌شده است.

Jovanovic & Ivana (2016)

زیرساخت‌ها به‌عنوان مهم‌ترین عامل تعیین‌‌کنندۀ توسعۀ گردشگری در کشورهای جنوب‌شرقی اروپا

این مقاله بیانگر این است که توسعۀ گردشگری در آینده به سرمایه‌‌گذاری فشرده در زیرساخت‌ها و مدرن‌سازی آن بستگی دارد. هدف مقاله، بررسی ارتباط بین رقابت گردشگری در کشورهای جنوب‌شرقی اروپا(SEE)  و سطح رقابت زیرساخت‌های گردشگری است. گفتنی است که افزایش تعداد اتاق‌های هتل یک عامل مهمی است که تا حد زیادی به افزایش سطح رقابت گردشگری درکشورهای مختلف کمک می‌کند.

Gheribi (2017)

استراتژی‌های نوآوری در کسب‌‌و‌کار رستوران

هدف مقاله نوآوری در ارائۀ (محصول / خدمات)، سازمان‌‌دهی، بازاریابی و فرآیند در بازار غذا (شرکت‌های رستوران) است و مواد غذایی به‌‌عنوان عامل سازندۀ رقابت‌‌پذیری شرکت‌های خدمات بررسی می‌شود. این مطالعه با استفاده از خدمات کیفی و مصاحبه با رستوران‌داران و رستوران‌های موجود در بازار لهستانی و رستوران‌های شخصی از ورشو و لودز انجام شد. براساس مصاحبه‌های انجام‌‌شده با رستوران‌ها در لهستان، نوآوری در همۀ جنبه‌های مدیریت یک رستوران موفق مشهود است.

وارثی و همکاران (1390)

تحلیلی ﺑﺮ وضعیت زیرساخت‌های ﮔﺮدﺷﮕﺮی در ﺷﻬﺮ اﺻﻔﻬﺎن

این پژوهش با هدف بررسی وضعیت هتل‌های شهر اصفهان و ارائۀ راهکارهای مناسب برای ارتقای سطح کمّی و کیفی آنها انجام شد. روش پژوهش به‌صورت توصیفی-تحلیلی و همبستگی است. همچنین، برای تجزیه‌و‌تحلیل از روش‌های کای اسکوئر، ضریب همبستگی گاما و مدل SWOT استفاده شده است. نتایج بیانگر این است که بین خدمات ارائه‌شده از‌طرف هتل‌های شهر اصفهان و امکان سکونت مجدد در این هتل‌ها و بین امکانات و خدمات گردشگری شهر اصفهان با سفر‌های مجدد گردشگران به این شهر رابطۀ معناداری وجود دارد.

شفیعی و همکاران (1393)

اصفهان به‌‌عنوان شهر خلاق صنایع‌‌دستی با رویکرد توسعۀ گردشگری

این پژوهش با هدف، ضرورت و تحلیل نتایج معرفی شهر اصفهان به‌عنوان یک مقصد گردشگری خلاق با تأکید بر صنایع‌دستی و پیوستن اصفهان به شبکه‌های بین‌المللی شهرهای خلاق انجام شد. از‌نظر هدف جزء پژوهش‌های کاربردی و از‌نظر نحوۀ گردآوری داده‌ها، جزء پژوهش‌های کیفی-کمّی و پیمایشی است. جامعۀ آماری مصاحبه از‌میان متخصصان حوزۀ گردشگری و صنایع‌دستی انتخاب شده است. اصفهان بر‌اساس شاخص‌هایی که یونسکو و نظریه‌‌پردازانی نظیر ساساکی تعریف کرده‌اند، توان مطرح‌شدن به‌‌عنوان یک شهر خلاق صنایع‌‌دستی را دارد. پیوستن اصفهان به شبکۀ شهرهای خلاق یونسکو پیامدهای مثبتی نظیر ارائۀ یک تصویر ویژه از شهر و متمایز‌کردن آن به‌‌عنوان یک مقصد گردشگری خلاق را دارد.

رحیمی و پازند (1395)

الگوی گردشگری خلاق شهری در ایران با استفاده از مدل تحلیلی سلسله‌مراتبی

این پژوهش با هدف ارائۀ راهکارهایی برای بسترسازی گردشگری خلاق در شهرهای با‌قابلیت انجام شد. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی همه‌‌جانبۀ شهرهای ایران و با‌توجه به معیارهای گردشگری خلاق بررسی شده است. برای تعیین شهرهایی با پتانسیل گردشگری خلاق و اولویت‌بندی شهرها از مدل تحلیل سلسله‌مراتبی استفاده‌ و برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها و انجام‌دادن عملیات تولید نقشه از سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر این است که براساس وزن‌های نسبی هر‌یک از بسترهای گردشگری خلاق شهرهای کرمان، اراک، قزوین و اردبیل در اولویت اول، چابهار، کرمانشاه، کاشان، قشم، ارومیه، تبریز، همدان، یزد، اصفهان، یاسوج، اهواز، بوشهر و ایلام در اولویت دوم توسعۀ زیرساخت‌های گردشگری قرار گرفته‌اند.

کاشفی و اینایلو (1396)

بررسی خلاقیت شهری در بافت‌های تاریخی شهر با هدف توسعۀ گردشگری (نمونۀ موردی: محلۀ سپه شهر قزوین)

در این پژوهش برای جمع‌آوری اطلاعات از روش اسنادی و مشاهدۀ مستقیم و برای تحلیل داده‌های گردآوری‌‌شده از نرم‌‌افزار spss استفاده شده است و در‌نهایت، با درنظر‌گرفتن نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای محدوده، با استفاده از مدل راهبردی سوات، راهبرد و سیاست‌های لازم برای رسیدن به هدف‌ها ارائه شده است که از‌جملۀ آنها می‌توان به تغییر عملکرد کاربری‌های نامتناسب با هدف جذب گردشگر، ایجاد کاربری‌های خدماتی و تفریحی لازم گردشگران، مرمت و بازسازی بناهای با ارزش تاریخی این محله و ... اشاره کرد.

مشکینی و همکاران (1396)

شناسایی مراکز محرک توسعۀ خلاق در بافت تا ریکی با رویکرد گردشگری (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 تهران)

در این پژوهش پهنه‌های محرک توسعۀ بافت تاریخی منطقه با تأکید بر فعالیت‌های گردشگری و با بررسی نظریه‌های نوین توسعۀ خلاق، بررسی و شناسایی شد. الگوی پژوهش مدنظر توصیفی، تحلیلی و اکتشافی است و با تکنیک ahp و نرم‌افزار gis داده و اطلاعات تجزیه‌و‌تحلیل شد. نتایج بیانگر این است که به محدودۀ میدان فردوسی، میدان بهارستان و پارک شهر به‌عنوان محدودۀ محرک توسعه توجه شده است.

تقوایی و همکاران (1401)

توسعۀ گردشگری خلاق با تأکید بر جاذبه‌های گردشگری (مطالعۀ موردی: شهر اصفهان)

در این پژوهش داده و اطلاعات با هدف بررسی مهم‌ترین مؤلفه‌های اثر‌گذار در توسعۀ گردشگری خلاق با روش کتابخانه‌ای–اسنادی و میدانی-پیمایشی گردآوری شده است و با استفاده از تکنیک‌های تحلیل عاملی، ضریب آنتروپی و روش‌های تصمیم‌گیری چند‌معیاره، (AHP، تاپسیس و ساو) داده و اطلاعات تجزیه‌و‌تحلیل شد. اولویت‌بندی نیز با روش رتبه‌بندی جزئی (poset) صورت گرفت. در‌نهایت، نتایج حاصل بیانگر چهار عامل فرهنگی/ اجتماعی، فرهنگی / هنری، کالبدی / نهادی و اقتصادی به‌عنوان تأثیرگذار‌ترین عامل‌ها در توسعۀ گردشگری خلاق شناخته شدند. همچنین، نتایج نشان‌دهندۀ نبود تعادل بین مناطق شهری از‌لحاظ توزیع جاذبه‌ها در بیشتر مناطق است.

منبع: نگارندگان پژوهش

 

در منابع یاد‌شده در‌زمینۀ گردشگری خلاق به‌ندرت و به‌صورت گذرا به تأثیر ارائۀ خدمات خلاقانۀ گردشگری بر توسعۀ گردشگری توجه شده است و این در‌حالی است که در کشورهای توسعه‌یافته روی این بخش از گردشگری تمرکز زیادی می‌شود. تمرکز بر‌روی ارائۀ خدمات خلاق باعث گسترش مرزهای جدید در توسعۀ گردشگری می‌شود و از‌نظر اجتماعی، اقتصادی، اکولوژیکی، مدیریتی نیز نقش چشمگیری در شهر اصفهان به جای خواهد گذاشت؛ حتی مقالۀ تقوایی و همکاران (1401) که دربارۀ توسعۀ گردشگری خلاق نوشته شده است، بر‌روی جاذبه‌ها تأکید کرده‌اند؛ اما پژوهش حاضر با مشکل دیگر توسعۀ گردشگری در شهر اصفهان که ارائۀ خدمات است، تدوین شده است؛ بنابراین تفاوت این پژوهش با سایر پژوهش‌ها این است که در پژوهش حاضر موانع و کاستی‌های شهر اصفهان در‌زمینۀ خدمات گردشگری بررسی شده است و در‌ادامه، با کمک نظرهای کارشناسان و متولیان گردشگران و شهروندان راهکارهای خلاق و جدید در ارائۀ خدمات گردشگری در راستای توسعه و رشد گردشگری شهری خلاق ارائه می‌شود.

 

محدودۀ پژوهش

شهر اصفهان با طول جغرافیایی 51 درجه و 39 دقیقه و 40 ثانیۀ شرقی و عرض جغرافیایی 22 درجه و 38 دقیقه و 30 ثانیۀ شمالی و با مساحت 15706 کیلومتر مربع و با جمعیت 2243249 نفر در مرکز ایران واقع ‌شده است. منطقه‌ای که شهر اصفهان بر‌روی آن بنا شده است، در ناحیۀ شرقی سلسلۀ جبال زاگرس واقع بوده است و از یک جلگۀ رسوبی که به دشت‌های به‌نسبت وسیع ختم می‌‌شود، تشکیل ‌شده است (نوروزی، 1396: 69-68). محدودۀ شهری اصفهان طبق سالنامۀ آماری شهر اصفهان (1395) 15 منطقۀ شهری و 199 محله دارد (تقوایی و شفیعی، 1401: 58).

 

شکل1: موقعیت جغرافیایی شهر اصفهان (منبع: سازمان تقسیمات کشوری، بازترسیم: نگارندگان)

Figure 1: Geographical Location of Isfahan City

 

روش‌شناسی پژوهش

پژوهش حاضر از‌نظر ماهیت و هدف کاربردی-توسعه‌‌ای و از‌نظر روش توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوری داده‌های پژوهش به دو شیوه بوده است. برای گردآوری اطلاعات مربوط به پیشینۀ پژوهش و شناخت محدودۀ پژوهش از مطالعات کتابخانه‌ای-اسنادی و سازمان متولی و برای تکمیل داده‌های پژوهشی از مطالعات میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. جامعۀ آماری پژوهش حاضر شامل چهار گروه متولیان، کارشناسان، شهروندان و گردشگران مربوط به حوزۀ گردشگری خلاق و خدمات گردشگری در شهر اصفهان است. جمعیت شهر اصفهان طبق سرشماری نفوس و مسکن سال 1396 معادل 2243249 نفر و بنابر آمار سازمان صنایع‌دستی و گردشگری شهر اصفهان تعداد گردشگران شهر اصفهان در سال 1397برابر 850000 نفر بوده است. حجم نمونۀ شهروندان 383 نفر، گردشگران 384 نفر و حجم نمونۀ کارشناسان و متولیان به‌شیوۀ گلوله‌برفی 40 نفر تعیین شد که براساس حجم نمونه‌های نام‌برده‌شده، پرسشنامه‌ها تکمیل شد. در پژوهش حاضر برای تجزیه‌و‌تحلیل اطلاعات و داده‌های گردآوری‌‌شده از تکنیک‌های پرومته فازی و نرم‌افزارهای EXCEL و GIS  استفاده شده است. در این پژوهش کوشش شده است تا شاخص‌های خلاقیت ارائۀ خدمات گردشگری با استفاده از تکنیک‌های پرومته فازی و با شناسایی موانع موجود بر سر راه توسعۀ خلاقانۀ خدمات گردشگری در شهر اصفهان و همچنین، با در‌نظر‌گرفتن اولویت هر منطقه، راهکار‌ها و پیشنهادهایی برای ارائۀ خلاقانۀ خدمات گردشگری در شهر اصفهان تدوین شود.

 

یافته‌های پژوهش و تجزیه‌و‌تحلیل

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی مؤلفه‌های تأثیرگذار در توسعۀ گردشگری خلاق با تأکید بر بخش خدمات در شهر اصفهان است. به همین منظور، شاخص‌های مرتبط در این زمینه در پنج بُعد (زیست‌محیطی، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، کالبدی، مدیریتی-سیاسی) دسته‌بندی شده است. برای تعیین سلسله‌مراتب مناطق شهر اصفهان از‌نظر بهره‌مندی از امکانات و خدمات گردشگری از تکنیک پرومته فازی استفاده شد. در این پژوهش گزینه‌های ‌بررسی‌شده شامل مناطق پانزده‌گانه و معیارها نیز 70 شاخص است؛ بنابراین برای تعیین وزن اهمیت شاخص‌ها و رتبه‌بندی گزینه‌ها از طیف و مقیاس هفت‌تایی اعداد فازی ذوزنقه‌ای استفاده شده است. شاخص‌ها و زیرشاخص‌های مطالعه‌شده در ساختار درختی ذیل که برای استفاده از روش پرومته فازی تدوین شده است، بدین شرح معرفی می‌شود: در بُعد زیست‌محیطی 13 شاخص، بُعد اجتماعی-فرهنگی 15 شاخص، بُعد اقتصادی 15 شاخص، بعُد کالبدی 14 شاخص و بُعد مدیریتی-سیاسی 13 شاخص بررسی شده است؛ بنابراین برای نمایش بهتر شاخص‌ها، زیرشاخص‌ها و گزینه‌ها نمودار درختی مطابق شکل 2 ارائه شده است.

 

 

 

شکل2: نمودار درختی روش پرومته فازی (منبع: نگارندگان پژوهش)

Figure 2: Tree Diagram of Fuzzy Prometheus Method

در راستای نمایش بهتر داده‌های مطالعه‌شده، نحوۀ تعیین وزن اهمیت زیرمعیارهای در‌قالب نقشه ارائه شده است تا وضعیت هر‌یک از زیرمعیارها در‌بین مناطق پانزده‌گانۀ شهر اصفهان مشخص شود. بر همین ‌اساس، شکل 3 زیرمعیار‌های C1- تکنولوژی‌های جدید و کم‌اثر، C2- فناوری‌های مدرن برای کاهش مصرف انرژی، C3- احساس مسئولیت به محیط‌زیست، C4- مسائل ایمنی و امنیتی، C5- عرضۀ خدمات و محصولات بازیافت‌کردنی، C6- استفاده از فضای سبز، C7- گیاهان متناسب با شرایط آب‌و‌هوایی منطقه، C8- طرح‌های گردشگری با ملاحظه‌های زیست‌محیطی، C9-نوع و شکل معماری با‌توجه به شرایط آب‌و‌هوایی منطقه، C10- بهبود و گسترش فناوری اطلاعات و بومی‌سازی آن، C11- نوع بنا با‌توجه به اقلیم منطقه، C12- آموزش در حفظ محیط‌‌زیست، C13- مکانی آرام و بدون آلودگی، C14- شرایط طبیعی مطلوب و C15- داستان‌سرایی را در‌سطح مناطق پانزده‌گانۀ شهر اصفهان نشان می‌دهد.

 

شکل3: تعیین وزن اهمیت زیرمعیارهای C1 تا C15 به تفکیک مناطق پانزده‌گانۀ شهر اصفهان (منبع: نگارندگان پژوهش)

Figure 3: Determining The Weight Of The Importance Of The Sub-Criteria C1 To C15 According To The 15 Districts Of Isfahan City

 

همچنین، زیرمعیارهای C16- افزایش اعتبار با عرضۀ محصولات اصیل، C17- رضایتمندی از ارائه و عرضۀ خدمات، C18- هویت جدید و تغییر در سبک زندگی، C19- حس همدلی و اعتماد، C20- مهارت و یادگیری، C21- تعامل و ارتباطی مؤثر، C22- مشارکت و همکاری شهروندان، C23- آموزش خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی، C24- ارتباطات بین‌المللی و استفاده از تجربه‌های دیگر کشورها در ارائۀ خدمات، C25- حمایت از افراد و محصولات خلاق، C26- آموزش به شهروندان در ارتباط با گردشگر، C27- تنوع فرهنگی و قومی، C28- مشارکت و مداخلۀ مشتریان، C29- تصویر ذهنی مثبت و به ‌یاد‌ماندنی و C30- برندی متمایز و مشهور، در شکل 4 بر‌حسب مناطق پانزده‌گانۀ شهر اصفهان نشان داده شده است.

 

شکل4: تعیین وزن اهمیت زیرمعیارهای C16 تا C30 به تفکیک مناطق پانزده‌گانۀ شهر اصفهان (منبع: نگارندگان پژوهش)

Figure 4: Determining The Weight Of The Importance Of The Sub-Criteria C16 To C30 According To The 15 Districts Of Isfahan City

 

در شکل 5 نیز زیرمعیارهای C31- تبلیغات و اطلاع‌رسانی، C32- بازاریابی با استفاده رسانه‌های معتبر، C33- فناوری‌های مدرن در تولید محصولات و خدمات، C34- به‌روز‌بودن سایت‌های اینترنتی برای معرفی و عرضۀ محصولات، C35- تنوع در عرضۀ محصولات و خدمات، C36- شرکت بخش خصوصی و دولتی در سرمایه‌گذاری، C37- قیمت‌گذاری استاندارد و مطلوب، C38- حمایت و اعطای تسهیلات به شرکت‌ها و متولیان، C39- برندسازی با تأکید بر داستان‌سرایی و اصالت‌محوری، C40- عادلانه‌بودن قیمت، C41- پتانسیل فراوان سرمایه‌‌گذاری خدمات، C42- برگزاری جشنواره و نمایشگاه برای معرفی و عرضۀ محصولات، C43- تهیۀ بروشور و نقشه‌های مناسب برای اطلاع‌رسانی، C44- شیوه‌های جدید و متمایز در طراحی و معماری و C45- احساس آرامش با نورپردازی‌های مناسب، در مناطق پانزده‌گانۀ شهر اصفهان نشان داده شده است.

 

شکل5: تعیین وزن اهمیت زیرمعیارهای C31 تا C45 به تفکیک مناطق پانزده‌گانۀ شهر اصفهان (منبع: نگارندگان پژوهش)

Figure 5: Determining The Weight Of The Importance Of The Sub-Criteria C31 To C45 According To The 15 Districts Of Isfahan City

به‌علاوه در شکل 6 مشاهده می‌شود که وزن اهمیت زیرمعیارهای C46- رنگ‌های زیبا و شاد، C47- پخش و اجرای موسیقی آرامش‌بخش، C48- چیدمانی هماهنگ و ایجاد هارمونی، C49- تعداد و توزیع فضاهای خدماتی در‌سطح شهر، C50- دسترسی راحت و سریع به فضاهای خدماتی، C51- کیفیت اقامتگاه و رستوران‌ها، C52- دسترسی به امکانات و خدمات شهری به‌صورت الکترونیک و هوشمند، C53- زیرساخت‌ها و تسهیلات لازم برای افراد با ناتوانی جسمی، C54- فضای سبز و دلپذیر، C55- المان‌ها و نشانه‌های جذاب، C56- تجهیزات و تسهیلات مدرن و راحت، C57- کیفیت وسایل و امکانات رفاهی، C58- مدیریتی منعطف و کارآمد، C59- نیروی انسانی حرفه‌ای و C60- مدیری با اخلاق و با تجربه، در مناطق پانزده‌گانۀ شهر اصفهان تعیین شده است.

 

شکل6: تعیین وزن اهمیت زیرمعیارهای C46 تا C60 به تفکیک مناطق پانزده‌گانۀ شهر اصفهان (منبع: نگارندگان پژوهش)

Figure 6: Determining The Weight Of The Importance Of The Sub-Criteria C46 To C60 According To The 15 Districts Of Isfahan City

 

به همین منظور مطابق آنچه پیشتر نیز بیان شد، شکل 7 زیرمعیارهای C61- ظاهری شیک و زیبای پرسنل، C62- هماهنگی بین بخش‌های مختلف، C63- شکایات و پاسخگویی سریع و مناسب، C64- واگذاری امور مدیریتی گردشگری به افراد متخصص، C65- نظارت مستمر، C66- آموزش در‌زمینۀ مهارت‌های کسب‌وکار، C67- میزان آشنایی به زبان بین‌المللی، C68- همکاری سازمان‌ها با شهروندان برای شناخت نیاز و ارائۀ خدمات بهتر، C69- قوانین و سیاست‌های متناسب با نیاز شهروندان، C70- همکاری و هماهنگی بین نهادها را برحسب مناطق پانزده‌گانۀ شهر اصفهان نمایش می‌دهد.

شکل7: تعیین وزن اهمیت زیرمعیارهای C61 تا C70 به تفکیک مناطق پانزه‌گانۀ شهر اصفهان (منبع: نگارندگان پژوهش)

Figure 7: Determining The Weight Of The Importance Of The Sub-Criteria C61 To C70 According To The 15 Districts Of Isfahan City

 

بنابراین فاصلۀ بین گزینه‌ها با استفاده از فاصلۀ همینگ محاسبه شده است. همچنین، با استفاده از ارزش تابع، اولویت و اوزان معیارها محاسبه و سپس جریان‌های فازی به نوبت برای هر گزینه با معادلۀ پرومته فازی تعیین می‌شود. همان‌طور که در جدول 2 آمده است، منطقۀ 14 رتبۀ 1 و منطقۀ 1 رتبۀ 15 را دارد. بهره‌مند‌نبودن از عواملی همانند تکنولوژی‌های جدید و کم‌اثر، احساس مسئولیت به محیط‌زیست، مسائل ایمنی و امنیتی، عرضۀ خدمات و محصولات بازیافت‌کردنی، شرایط طبیعی مطلوب، افزایش اعتبار با عرضۀ محصولات اصیل، برندی متمایز و مشهور، حمایت و اعطای تسهیلات به شرکت‌ها و متولیان، پتانسیل فراوان سرمایه‌‌گذاری خدمات، زیرساخت‌ها و تسهیلات لازم برای افراد با ناتوانی جسمی، سبب شده است تا منطقۀ 14 از‌نظر نداشتن خدمات خلاقانۀ گردشگری رتبۀ اول را کسب کند و به‌ترتیب منطقۀ 15 در رتبۀ 2، منطقۀ 11 در رتبۀ 3، منطقۀ 13 در رتبۀ 4، منطقۀ 12 در رتبۀ 5، منطقۀ 10 در رتبۀ 6، منطقۀ 9 در رتبۀ 7، منطقۀ 7 در رتبۀ 8، منطقۀ 8 در رتبۀ 9، منطقۀ 6 در رتبۀ 10، منطقۀ 4 در رتبۀ 11، منطقۀ 2 در رتبۀ 12، منطقۀ 5 در رتبۀ 13، منطقۀ 3 در رتبه 14 قرار گرفته است.

جدول2: اولویت‌بندی مناطق شهر اصفهان با استفاده از تمام زیرمعیارهای به‌کار‌رفته در تکنیک پرومته فازی

Table 2: Prioritization of The Areas Of Isfahan Using All The Sub-Criteria Used In The Fuzzy Promethees Technique

منطقه

منفی

مثبت

خالص

رتبه

یک

2/5

3/0

8/4-

15

دو

6/3

4/0

2/3-

12

سه

5/4

4/0

1/4-

14

چهار

4/3

5/0

9/2-

11

پنج

0/4

6/0

4/3-

13

شش

1/3

8/0

4/2-

10

هفت

0/1

3/2

2/1

8

هشت

2/2

2/1

0/1-

9

نه

1/1

2/3

1/2

7

ده

6/0

7/2

1/2

6

یازده

5/0

7/3

1/3

3

دوازده

3/0

8/2

6/2

5

سیزده

3/0

0/3

7/2

4

چهارده

2/0

8/4

5/4

1

پانزده

0/0

4/3

4/3

2

منبع: نگارندگان پژوهش

 

همان‌طور که در شکل 8 نشان داده شده است، طبق نتایج به‌دست‌آمده از تکنیک پرومته فازی، مناطق 11، 13، 15 و 14 در‌سطح بسیار محروم، مناطق 7، 9، 10 و 12 در‌سطح محروم، منطقۀ 8 در‌سطح به‌نسبت برخوردار، مناطق 6 و4 در‌سطح برخوردار، مناطق 1، 2، 3 و 5 در‌سطح بسیار برخوردار قرار گرفته است؛ بنابراین از‌نظر اولویت‌بندی مناطق 14، 15، 11، 13، 12، 10، 9 و 7 برای ارائه خدمات و رونق گردشگری باید در اولویت قرار گیرند؛ زیرا همان‌طور که در شکل 8 مشاهده می‌شود، مناطق نام‌برده‌ شده در‌سطح‌های محروم و بسیار محروم قرار دارند و با‌توجه به نظر کارشناسان، متولیان، شهروندان و گردشگران این مناطق کمترین سطح برخورداری از خدمات گردشگری را دارند.

شکل8: سطح‌بندی مناطق شهر اصفهان از‌نظر ارائۀ خدمات خلاقانۀ گردشگری (منبع: نگارندگان پژوهش)

Figure 8: Stratification Of The Areas Of Isfahan City In Terms Of Providing Creative Tourism Services

 

نتیجه‌گیری

خلاقیت یکی از راه‌های رهایی از بن‌بست‌های موجود و باز‌نمودن درهای جدیدی بر‌روی جامعه است و جامعه‌ای که خلاقیت کافی نداشته باشد، فاقد حیات است. خلاقیت را می‌توان در جنبه‌های مختلف جامعه مانند گردشگری خلاق، ارائۀ خدمات خلاق و ... به کار برد. ارائۀ خدمات گردشگری خلاقانه باعث می‌شود تا افراد به مسافرت و بازدید از این مکان‌ها بیشتر ترغیب شوند و تمایل بیشتری برای گذران اوقات خود در مکان‌های تفریحی داشته باشند. خدمات گردشگری می‌تواند به‌عنوان محرک موتور اقتصادی جامعه باشد. با ارائۀ مطلوب‌تر این خدمات رضایت بیشتر افراد جلب می‌شود. همچنین، با ایجاد خاطرۀ خوش، گردشگران برای داشتن سفر‌های بیشتر به این مکان‌ها ترغیب می‌شوند. در مقالۀ حاضر کوشش شد تا با استفاده از تکنیک‌ پرومته فازی قابلیت‌ها، توانمندی‌ها، کاستی‌ها و کمبودهای شهر اصفهان در ارائۀ خدمات گردشگری شناسایی و تحلیل شود. با‌توجه به نتایج به‌دست‌آمده از این تحلیل‌ها پیشنهاد‌هایی با زمان‌بندی مناسب برای بهره‌برداری از این قابلیت‌ها، توانمندی‌ها و محدود‌کردن کاستی‌ها و کمبودها ارائه شد. همچنین نتایج به‌دست‌آمده از تکنیک پرومته فازی نشان داده است که منطقۀ 14 شهر اصفهان به‌دلیل بهره‌مند‌نبودن از عواملی همانندتکنولوژی‌های جدید و کم‌اثر، احساس مسئولیت به محیط‌زیست، مسائل ایمنی و امنیتی، عرضۀ خدمات و محصولات بازیافت‌کردنی، شرایط طبیعی مطلوب، افزایش اعتبار با عرضۀ محصولات اصیل، برندی متمایز و مشهور، حمایت و اعطای تسهیلات به شرکت‌ها و متولیان، پتانسیل فراوان سرمایه‌‌گذاری خدمات، زیرساخت‌ها و تسهیلات لازم برای افراد با ناتوانی جسمی، سبب شده است که این منطقه از‌نظر نداشتن خدمات خلاقانه رتبۀ اول را داشته باشد که نشان‌دهندۀ این مسئله است که منطقۀ 14 در‌مقایسه با عوامل نام برده‌شده در موضع ضعف قرار دارد؛ بنابراین برای توانمندسازی شهر اصفهان باید به رفع موانع و کاستی‌های موجود بر سر راه توسعۀ گردشگری خلاق با ارائۀ خدمات گردشگری به‌صورت خلاقانه پرداخته شود. همچنین، برای توسعۀ عادلانه‌تر مناطق شهر اصفهان باید مناطق 14، 15، 11، 13، 12، 10، 9 و 7 که درمقایسه با دیگر مناطق در موضع ضعیف‌تری قرار گرفته‌اند، برای ارائۀ خدمات گردشگری به‌صورت خلاقانه در اولویت برنامه‌ریزی قرار گیرند.

در‌ادامه، باتوجه به نتایج به‌دست‌آمده از تجزیه‌و‌تحلیل پژوهش پیشنهاد‌هایی در پراکنش زمانی (کوتاه‌مدت، میان‌مدت، بلند‌مدت) و مکانی (منطقه‌های شهر اصفهان، حومه و بیرون شهر) در جدول 3 ارائه شده است.

جدول3: ارائۀ پیشنهاد‌ها با‌توجه به پراکنش و زمان اجرا

Table 3: Offering Suggestions According To Distribution And Execution Time

پیشنهاد

برنامه‌های اقدام

منطقۀ اجرا‌کردنی

مدت ‌زمان اجرا

ارائۀ خدمات پذیرایی به‌صورت سیّار

- طراحی کامیون‌هایی همراه با طاقچه‌هایی برای ارائه غذا‌های فوری، نوشیدنی‌های محلی و غذاهای محلی؛

- ایجاد ایستگاه‌هایی در مسیر گردشگران برای ارائه نوشیدنی‌های محلی و غذاهای بومی و سریع به‌ویژه در رویدادها.

9، 3، 5، 2، 13، 4

کوتاه‌مدت

1، 2، 13

میان‌مدت

زنده‌سازی محلات با ایجاد جاذبه‌های ویژه

- ایجاد دریاچه‌های مصنوعی و ارائۀ خدمات در کنار آن شامل: خدمات پذیرایی، - کافه‌ها، مجتمع‌های تجاری، برگزاری جشنواره‌ها و رویدادها، ایجاد مسیرهای پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و برگزاری کنسرت‌ها؛

- کارگاه‌های خیابانی صنایع‌‌دستی برای آموزش و افزایش مشارکت گردشگران و شهروندان؛

- اجرای کنسرت‌های خیابانی.

1، 3، 5

کوتاه‌مدت

9،13، 14

بلند‌مدت

4، 7، 8

میان‌مدت

خدمات اقامتی سیّار (اتاق‌خواب سیاّر)

- سوئیت‌های خودگران ترکیبی از حمل‌‌و‌نقل، خدمات اقامتی و استراحتی که فضایی برای خواب و قابل حمل دارد که شامل تسهیلاتی و تجهیزاتی همچون اینترنت، حمام، تلفن، تلویزیون، مجلات و .. و امکان رزرو آن به‌صورت اینترنتی؛

- خانه‌های مسافرتی (تبدیل اتوبوس‌های قدیمی با چیدمانی مناسب و تبدیل آن به خانه‌های مسافرتی)؛

- ساخت خانه‌های مسافرتی با مواد بازیافتی.

مکان‌هایی با‌جاذبه، مناطق اطراف‌ رودخانه، حومه و بیرون‌شهر

میان‌مدت

ارائۀ خدمات ویژه در حمل‌‌و‌نقل

- استفاده از واگن‌هایی که با اسب کشیده می‌شود آن هم برای آشنایی با فرهنگ و سنت‌ها به‌ویژه در مناطقی که جذابیت دنیای قدیم را دارند؛

- استفاده از تورهای حرکتی و رنگی در پوشش‌گیاهی پیاده‌روها، چهارباغ و حاشیۀ رودخانه برای زیباسازی و فضایی ویژه.

3، 1

میان‌مدت

1، 3، 5، 9، 13

کوتاه‌مدت

اطلاع‌رسانی به گردشگران

- ایجاد دفترهای اطلاعاتی برای گردشگران و راه‌اندازی بانک اطلاعاتی گردشگری و اتصال این بانک اطلاعاتی به شبکه‌های بین‌المللی، ملی، اینترنتی و ماهواره .

5، 7

میان‌مدت

1، 3

کوتاه‌مدت

تأسیس و طراحی هتل‌های ویژه با قیمت متفاوت برای اقشار مختلف

- هاستل: هتل‌هایی ارزان‌قیمت در نزدیکی جاذبه‌ها و سیستم‌های حمل‌‌و‌نقل عمومی؛

- هتل‌های تفریحی یا ریزورت هتل (هتل‌های مخصوص استراحت) در مناطق خوش آب‌و‌هوا و کوهستانی و نزدیک به چشمه‌ها و سواحل؛

- هتل‌های تشکیل‌‌شده از اتاق‌هایی که در یک ساختمان قرار ندارد، بلکه در تمامی شهر و با چشم‌‌اندازهای متفاوت در فضاهای خالی شهر و باتوجه به نظر‌های کارشناس معماری در قسمت‌های مختلف شهر تأسیس شده‌اند که حمل‌ونقل سریع و مدرن دارد؛

- هتل‌های تاریخی: استفاده از بناهای تاریخی با معماری سنتی (در قصر‌ها، قلعه‌ها، کاروانسراها و دیگر بناهای تاریخی).

1،3،5،6، بیرون شهر

میان‌مدت

1، 2، حومۀ شهر اصفهان

بلند‌مدت

تور‌های گردشگری

- ایجاد مسیر پیاده و مسیر‌های دوچرخه‌سواری با امکانات استراحتی و پذیرایی در بافت‌های سنتی و جاذبه‌ها برای توزیع گردشگران در مناطق و آشنایی با فرهنگ و سنت‌های بومی و محلی؛

- احیا محله‌های قدیمی با شبکه‌ای متنوع از انواع مسیرهای پیاده‌روی جذاب و مناسب.

1، 2، 3، 4، 5، 13

کوتاه‌مدت

تورهای اتوبوسی در سطح شهر

- اتوبوس‌های مجهز و با امکانات ویژه، لیدرهای مخصوص، راهنماهای صوتی چند‌زبانه و بلیت‌های پرینت‌شده برای گردشگران برای تور‌گردی در‌سطح شهر (به‌ویژه در رویدادهای و مناسبت‌های متفاوت)؛

- استفاده از اتوبوس‌های سرباز در محدودۀ مناطق تاریخی و توریستی شهر و راهنمای آن در هر قسمت با بیان توضیحات.

5، 7

کوتاه‌مدت

سفارش غذا به‌صورت آنلاین

- سرمایه‌گذاری در استارتاپ و سفارش غذای دلیورو به رستوران‌ها این امکان را می‌دهد تا ظرفیت سفارش‌های خود را افزایش دهند و بازار جدیدی به دست آورند؛

- راه‌اندازی اپلیکشین‌هایی برای سفارش غذا.

تمام مناطق

کوتاه‌مدت

ارائۀ خدمات پذیرایی در فضاهای خاص

- ارائۀ خدمات پذیرایی در اتوبوس‌ها و تغییر صندلی‌های آن با نیکمت‌های زیبا؛

- ارائۀ خدمات در فضاهایی معلق؛

- طراحی رستوران با‌توجه به نوع و کارکرد آن مانند: رستوران چینی، شکل بنای ساختمان شبیه کشور چین، هند و ... .

5 و حومه

بلند‌مدت

9، 15

میان‌مدت

نرم‌افزارهای یکپارچه‌سازی حمل‌و‌نقل

- استفاده از اپیلیکیشن که تمامی خطوط دوچرخه، تاکسی و حمل‌ونقل عمومی و غیره را نشان می‌دهد؛

- استفاده از اپلیکیشنی که ساعات‌های شلوغی را پیش‌بینی کند تا مسئولان و مسافران بتوانند برنامه‌ریزی بهتری داشته باشند.

تمام مناطق

میان‌مدت

ایجاد اتو رستوران‌ها

- برای ارائۀ خدمات پذیرایی سریع و نوشیدنی‌ها در مکان‌هایی مانند پمپ بنزین‌ها و جاده‌های شلوغ و پر رفت‌و‌آمد تأسیس شود.

9، 15، 5

میان‌مدت

منبع: نگارندگان پژوهش

 

References

منابع
اسماعیل‌زاده، حسن؛ هرائینی، مصطفی و بهرامی، مهرداد (1397). میزان رضایت گردشگران از کیفیت خدمات گردشگری بر‌اساس مدل سروکوال (مطالعۀ موردی: رستوران‌های محلۀ درکه تهران). نشریۀ علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی، 22 (66)، 1-21.
اقبال مقدم، رویا؛ سادات سعیده زرآبادی، زهرا و ذبیحی، حسین (1401). ارائۀ مدل توسعۀ گردشگری خلاق در بافت‌های تاریخی با رویکرد کسب‌و‌کار‌های نوپا در ایران. اقتصاد و برنامه‌ریزی شهری، 4 (1)، 129-116.
آخوندان، رها (1395). گردشگری خلاق، ایجاد فضایی نو در گردشگری. گیل گمش، 2، 103-98.
بسته‌نگار، مهرنوش؛ حسنی، علی و خاکزاربفرویی، مرتضی (1396). طراحی مدل مفهومی گردشگری خلاق. فصلنامۀ گردشگری و توسعه، 6 (2)، 81-108.
بابایی، مهدی و سعیدی، الهام (1398). ارتباط کیفیت خدمات گردشگری با نیات رفتاری گردشگران ورزشی. فصلنامۀ علوم‌ورزشی، 11 (33)، 82-97.
پناهی، علی و داداش‌پور مقدم، مجید (1397). تحلیل نقش شاخص‌های شهر خلاق در توسعۀ گردشگری شهری (مطالعۀ موردی اصفهان). فصلنامۀ پژوهش و توسعۀ پایدار گردشگری، 1 (3)، 1-10.
تقوایی، مسعود و رنجبر دستنایی، محمود (1389). تحلیلی بر توزیع امکانات و خدمات گردشگری شمال‌شرق در استان چهارمحال و بختیاری. مجلۀ پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 1 (1)، 21-48.
تقوایی، مسعود؛ حمیدرضا، وارثی و بنت‌الهدی، یزدانبخش (1392). مکان‌یابی و بررسی نقش متل در توسعۀ گردشگری (مطالعۀ موردی محور اصفهان-شیراز). پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 4 (15)، 17-36.
تقوایی، مسعود و کیومرثی، حسین (1392). شناسایی و تحلیل قابلیت‌های اکوتوریستی دریاچۀ کافتر به روش SWOT. نشریۀ علمی-پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی، 17 (44)، 47-71.
تقوایی، مسعود؛ جانعلی‌پور، شیدا و شفیعی، مرجان (1401). توسعۀ گردشگری خلاق با تأکید بر جاذبه‌های گردشگری (مطالعۀ موردی: شهر اصفهان). نشریۀ علمی جغرافیا و برنامه‌ریزی، 26 (79)، 93-113.
تقوایی، مسعود و شفیعی، مرجان (1401). تحلیل شاخص‌ها و تبیین راهبر‌های تحقق هوشمند‌سازی شهری (مطالعۀ موردی: شهر اصفهان). فصلنامۀ علمی برنامه‌ریزی فضایی، 12 (1)، 80-51.
جمشیدی، محمد‌جواد؛ برک‌پور، ناصر و کلانتری، خلیل (1398). تبیین اثرات اقتصاد سیاسی گردشگری مذهبی بر توزیع نامتوازن خدمات گردشگری مشهد. مطالعات مدیریت گردشگری، 14 (47)، 221-260.
حیدر‌زاده، کامبیز؛ نجفی، کبری و حسینی، علی (1396). تأثیر کیفیت خدمات گردشگری بر وفاداری به مقصد گردشگری با‌توجه به نقش میانجی تصویر ذهنی از مقصد گردشگری و رضایت گردشگران. مطالعات مدیریت گردشگری، 12 (40)، 115-153.
دوستی، فرشته؛ زال، محمد‌حسن و رمضان‌زاده لسبوئی، مهدی (1398). سنجش ظرفیت‌های گردشگری شهری. فصلنامۀ علمی گردشگری شهری، 6 (2)، 13-1.
رحیمی، محمد و پازند، فاطمه (1395). الگوی گردشگری خلاق شهری در ایران با استفاده از مدل تحلیلی سلسله‌مراتبی. مجلۀ نوآوری و خلاقیت در علوم‌انسانی، 6 (3)، 97-124.
رمضان‌زاده لسبوئی، مهدی؛ زال، محمد‌حسن و فقیه عبداللهی، مهدی (1398). ارزیابی خلاقیت شهر‌های تاریخی در راستای توسعۀ گردشگری فرهنگی (مطالعۀ موردی: اصفهان). مجلۀ جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، 9 (2)، 335-352.
 شفیعی، زاهد؛ فرخیان، فیروزه و میرقدر، لیلا (1393). اصفهان به‌عنوان شهر خلاق صنایع‌دستی با رویکرد توسعۀ گردشگری. فصلنامۀ علمی پژوهشی ایران و بین‌المللی انجمن جغرافیای ایران، 12 (43)، 251-278.
صداقت، مریم (1400). مدل جامع توسعۀ پایدار گردشگری جمهوری‌ اسلامی ایران. فصلنامۀ علمی-پژوهشی برنامه‌ریزی و توسعۀ گردشگری، 10 (36)، 288-318.
طالقانی، محمد و فتاحی، سارا (1384). کیفیت خدمات گردشگری و اهمیت آن در جلب رضایت گردشگران. فصلنامۀ مدیریت، 14 (99-100)، 56-63.
فکور ثقیه، امیر محمد و حاجمندی، نرگس (1399). ارائۀ مدل مفهومی توسعۀ گردشگری الکترونیک ایران با استفاده از دیمتل فازی. فصلنامۀ علمی-پژوهشی گردشگری و توسعه، 10 (2)، 15-31.
کاشفی، محمد و اینایلو، حسین (1396). بررسی خلاقیت شهری در شهرک‌های تاریخی شهر برای توسعۀ گردشگری (مطالعۀ موردی: محلۀ سپاه شهر قزوین). چهارمین همایش ملی معماری و شهرسازی پایداری و تاب‌آوری از آرمان تا واقعیت، دانشگاه آزاد قزوین.
مشکینی، ابوالفضل؛ احمدی فرد، نرگس و موحد، علی (1396). شناسایی مراکز محرک توسعۀ خلاق در بافت تا ریکی با رویکرد گردشگری (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 تهران). پژوهش‌های جغرافیایی شهرسازی، 5 (3)، 405-423.
نوروزی، ساحل (1396). بررسی راهکار‌های افزایش نقش صنایع‌دستی در گردشگری شهری (مطالعۀ موردی: شهر اصفهان). دکتر مسعود تقوایی، گروه برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان.
وارثی، حمیدرضا؛ تقوایی، مسعود و شاهیوندی، احمد (1390). تحلیلی بر وضعیت زیرساخت‌های گردشگری در اصفهان (با تأکید بر هتل‌ها). مجلۀ جغرافیای برنامه‌ریزی محیطی، 22 (44)، 91-112.
همتی، سیما (1397). نقش توانمندی‌ها و زیر‌ساخت‌های گردشگری در توسعۀ گردشگری مدرن و پویایی اقتصادی با تأکید بر نقش متغیر‌های سیستمی به‌ویژه هتل‌ها و اقامتگاه‌ها. فصلنامۀ علمی-پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 10 (2)، 107-128.
 
Persian References
Akhundan, R. (2015). Creative tourism creating a new space in tourism. Gil Gomesh Quarterly, 2, 98-103. ]in Persian[
Baste Nagar, M., Hosni, A., & Khakzar Befroui, M. (2016). Designing a conceptual model of creative tourism. Tourism And Development Quarterly, 6 (2)‚ 81-108. ]in Persian[
Babaei, M., & Saidi E.. (2018). The relationship between the quality of tourism services and the behavioral intentions of sports tourists. Sports Science Quarterly, 11 (3)‚ 82-97. ]in Persian[
Dosti, F., Zal, M. H., & Ramzanzadeh Lesboi, M. (2018). Measuring urban tourism capacities. Urban Tourism Scientific Quarterly, 6 (2)‚ 1-13. ]in Persian[
Fekur Thaghieh, A.M., & Hajmandi, N. (2019). Presenting the conceptual model of iran's e-tourism development using fuzzy dimtel. Tourism And Development Scientific-Research Quarterly, 10 (2)‚ 15-31. ]in Persian[
Heydarzadeh, K., Najafi, K., & Hosseini, A. (2016). The effect of the quality of tourism services on loyalty to the tourist destination with regard to the mediating role of the mental image of the tourist destination and tourists' satisfaction. Tourism Management Studies, 12 (40)‚ 115-153. ]in Persian[
Hemti, S. (2017). The role of tourism capabilities and infrastructures in the development of modern tourism and economic dynamics with an emphasis on the role of systemic variables especially hotels and residences. The Scientific-Research Quarterly Of New Attitudes In Human Geography, 10 (2)‚ 107-128. ]in Persian[
Ismailzadeh, H., Haraini, M., & Bahrami, M. (2017). The level of tourists' satisfaction with the quality of tourism services based on the SERQUAL model (case study: Restaurants in durke neighborhood of tehran). Geography And Planning Research Journal, 22 (66)‚ 1-21. ]in Persian[
Iqbal Moghadam, R., Zarabadi, S.S.‚ & Zabihi, H. (2022). Presenting the creative tourism development model in historical contexts with the approach of start-up businesses in iran. Economy And Urban Planning4 (1)‚ 116-129. ]in Persian[
Jamshidi, M. J., Barkpour, N., & Kalantari, K. (2018). Explaining the effects of political economy of religious tourism on the unbalanced distribution of tourist services in Mashhad. Tourism Management Studies, 14 (47)‚ 221-260. ]in Persian[
Kashfi, M., & Inailo, H. (2016). Investigating urban creativity in the historical settlements of the city for the development of tourism (case study: Sepah neighborhood of qazvin city). The Fourth National Conference On Architecture And Urban Planning Of Sustainability And Resilience From Ideal To Reality, The venue of qazvin azad university. ]in Persian[
Meshkini, A., Ahmadi Fard, N., & Mohed, A. (2016). Identifying the driving centers of creative development in baft ta-reiki with a tourism approach (Case study: District 12 of Tehran). Geographical Researches Of Urbanization, 5 (3)‚ 405-423. ]in Persian[
Nowrozi, S. (2016). Investigating strategies to increase the role of handicrafts in urban tourism (case study: Isfahan city). Masoud Taghvaei‚ Department of urban planning, Isfahan university. ]in Persian[
Panahi, A., & Dadashpour Moghadam, M. (2017). Analysis of the role of creative city indicators in the development of urban tourism (case study of Isfahan). Tourism Research And Development Quarterly, 1 (3)‚ 1-10. ]in Persian[
Rahimi, M., & Pazand, F. (2015). The pattern of creative urban tourism in iran using the hierarchical analytical model. Journal Of Innovation And Creativity In Human Sciences, 6 (3)‚ 97-124. ]in Persian[
Ramzanzadeh Lesboi, M., Zal, M. H., & Faqih Abdullahi, M. (2018). Evaluation of the creativity of historical cities in the direction of cultural tourism development (case study: Isfahan). Geography Magazine (Regional Planning), 9 (2)‚ 352-335. ]in Persian[
Shafiei, Z., Farkhian, F., & Mirqader, L. (2014). Isfahan as a creative handicraft city with a tourism development approach iranian and international. Scientific Research Quarterly Of The Iranian Geographical Society, 12 (43)‚ 251-278. ]in Persian[
Sedaghat, M. (2021). The comprehensive model of sustainable development of tourism in the islamic republic of iran. Scientific-Research Quarterly Of Tourism Planning And Development, 10 (36)‚ 288-318. ]in Persian[
Taleghani, M., & Fatahi, S. (2005). The quality of tourism services and its importance in satisfying tourists. Management Quarterly, 14 (99-100)‚ 56-63. ]in Persian[
Taghvaei, M., & Ranjbar Dastanai, M. (2010). An analysis on the distribution of northeast tourism facilities and services in chaharmahal and bakhtiari province. Urban Research And Planning Journal, 1 (1)‚ 21-48. ]in Persian[
Taghvaei, M., Varsi, H. R., & Yazdanbakhsh, b. (2012). Locating and investigating the role of motels in tourism development (case study of isfahan-shiraz axis). Research And Urban Planning, 4 (15)‚ 17-36. ]in Persian[
Taghvaei, M., & Kiyomurthi, H. (2012). Identification and analysis of the ecotourism capabilities of kaftar lake by SWOT method. Scientific-Research Journal Of Geography And Planning17 (44)‚ 47-71. ]in Persian[
Taghvaei, M., Janalipour, Sh., & Shafiei, M. (2022). Development of creative tourism with an emphasis on tourism attributes (case study: Isfahan city). Scientific Journal Of Geography And Planning, 26 (79)‚ 93-113. ]in Persian[
Taghvaei, M., & Shafiei, M. (2022). Analysis of indicators and explanation of the guidelines for realizing urban smartness (case study: Isfahan city). Spatial Planning Quarterly, 12 (1)‚ 51-80. ]in Persian[
Varsi, H. R., Taghvaei, M., & Shahyundi, A. (2011). An analysis of the state of tourism infrastructure in isfahan (with an emphasis on hotels). Journal Of Environmental Planning Geography, 22 (44)‚ 91-112. ]in Persian[
Ardhala, A. D., Santoso, E. B., & Sulistyarso, H. (2016). Influence factors on the development of creative industry as tourism destination (case study: Footwear village in mojokerto city). Procedia - Social And Behavioral Science, 227‚ 671- 679.
Burbano, D. V., Valdivieso, J. C., Izurieta, J. C., Meredith, T. C., & Ferri, D. Q. (2022). Rethink and reset tourism in the galapagos islands: Stakeholders views on the sustainability of tourism development. Annals Of Tourism Research Empirical Insights, 3 (2)‚ 1-12.
Ek Styv´en, M., Näppä, A., Mariani, M., & Rajan, N. R. (2022). Employee perceptions of employers creativity and innovation: Implications for employer attractiveness and branding in tourism and hospitality. Journal Of Business Research, 141‚ 290–298.
Fletcher, R., Mas, I. M., Blanco-Romero, A., & Blázquez-Salom, M. (2019). Tourism and degrowth: An emerging agenda for research and praxis. Journal Of Sustainable Tourism, 27 (12)‚ 1745-1763.
Gheribi, E. (2017). Innovation strategies in restaurant business. University of Lodz: Narodowego banku polskiego.
Haghkhah, A., Ebrahimpour, A., Abdul Hamid, A., & Siti zaleha binti, A. R . (2011). The impact of service quality on tourism industry. 2nd International Conference On Business And Economic Research Proceeding, Langkawi kedeh malaysia.
Jardim, S., & Mora, C. (2022). Customer reviews sentiment-based analysis and clustering for market-oriented tourism services and products development or positioning. Procedia Computer Science‚ 196‚ 199–206.
Jovanovic, S., & Ilic, I. (2016). Infrastucure as important determinant of tourism development in the countries of   southeast europe. EcoForum Journal, 51 (8), 1-34.
Jardim, S., & Mora, C. (2022). Customer reviews sentiment-based analysis and clustering for market-oriented tourism services and products development or positioning. Procedia Computer Science‚ 196, 199–206.
Korez-Vide, R. (2013). Promoting sustainability of tourism by creative tourism development: How far is slovenia? Innovative Issues And Approaches In Social Sciences, 6, 77_102.
Kitsios, F., Champipi, E., & Evangelos, G. (2016). Cultural and creative industries innovation strategies for new service development using mcda. Operational Research In Business And Economics, Springer international publishing switzerland.
Kyara, V. C., Rahman, M. M., & Khanam, R., (2022). Investigating the environmental externalities of tourism development: evidence from tanzania. Heliyon, 8 (6)‚ 1-13.
Lee, J., & Lee, H. (2015). Deriving strategic priority of policies for creative tourism industry in korea using ahp. Procedia Computer Science‚ 55, 479 – 484.
Łapko, A., & Panasiuk, A. (2019). Water tourism as a recipient of transport services on the example of szczecin. Transportation Research Procedia‚ 39, 290–299.
Mukhles, M Al-Ababneh. (2017). Creative tourism. Journal Of Tourism & Hospitality, 6 (2), 282.
Mihalic, T. (2020). Conceptualising overtourism: A sustainability approach. Annals Of Tourism Research, 84‚ 1-12.
Mendes, B., Ferreiraa, M. C., & Dias T. G. (2022). Tourism as a service: Enhancing the tourist experience. Transportation Research Procedia‚ 62, 1–8.
Matteucci, X., Koens, K., Calvi, L., & Moretti, S. (2022). Envisioning the futures of cultural tourism. Futures, 142‚ 1-9.
Olson-Ohridska, R., & Ivanov, S. (2010). Creative tourism business model and its application in bulgaria, cultural realms. International university college: Proceedings of the black sea tourism forum 'cultural tourism – the future of bulgaria.
Prabaharan‚ B., Arulraj‚ A., & Rajagopal V. (2008). Service quality on tourism: application of structural equation modeling. Conference On Tourism: India.
Pourbagheri, A., Taghvaei, M., & Hairapetian, V. (2021). Development strategies of creative city (case study: Shiraz). Palarch’s Journal Of Archaeology Of Egypt/Egyptology, 18 (10), 1953-1978.
Richard, G. (2011). Creativity and tourism the state of the art. Annals of Tourism Research, 38 (4), 1225_1253.
Richard, G. (2020). Designing creative places: The role of creative tourism. Annals Of Tourism Research, 85, 1-11.
Sørensen, F., & Grindsted, T.S. (2021). Sustainability approaches and nature tourism development. Annals Of Tourism Research, 91‚ 1-14.
Tan, S.K., Kung, Sh.F., & Luh, D.B. (2013). A model of ‘cretive experience’ in cretive tourism. Annals Of Tourism Research, 41, 153–174.
Taghvaei, M., Shafaghi, S., & Ghaderi, M.R. (2017). An analysis of regional imbalances in iran: a case study of north coastal areas. Journal Of The Malaysian Institute Of Planners, 15 (3), 179 – 192.
Taghvaei, M., Varesi, H. R., & Narimani, M. (2016). An analysis on effect of urban development plans on realization of sustainable development of metropolis of isfahan. Modern Applied Science; 10 (3), 1-11.
Tomej, K., & Xiang, Z. (2020). Affordances for tourism service design. Annals Of Tourism Research, 85‚ 1-9.
Xiao, Y., Tang, X., Wang, J., Huang, H., & Liu, L. (2022). Assessment of coordinated development between tourism development and resource environment carrying capacity: A case study of yangtze river economic belt in china. Ecological Indicators‚141‚ 1-13.
 
 
Spatial Planning
Volume 12, Issue 4 - Serial Number 47
January 2023
Pages 125-146

Files

History

  • Receive Date: 02 November 2022
  • Revise Date: 12 May 2023
  • Accept Date: 15 May 2023

Share

How to cite

Statistics