زینب احمدوند؛ زهره قدیری
چکیده
طرح مسئله منطقه ارمنیه با وسعتی حدود سی هزار کیلومتر مربع در شمال غربی فلات ایران در منطقه قفقاز جنوبی در میان دریای سیاه و دریای خزر و در مرز میان آسیا و اروپا قرار دارد. این سرزمین امروزه دارای حدود و ...
بیشتر
طرح مسئله منطقه ارمنیه با وسعتی حدود سی هزار کیلومتر مربع در شمال غربی فلات ایران در منطقه قفقاز جنوبی در میان دریای سیاه و دریای خزر و در مرز میان آسیا و اروپا قرار دارد. این سرزمین امروزه دارای حدود و قسمتهای جغرافیایی مشخصی است، اما در متون جغرافیایی و تاریخی متقدم به گونه ای متفاوت معرفی شده است. سرزمین کنونی ارمنیه(ارمنستان) شامل مناطق گرجستان در شمال، خانات ایروان در مرکز، خانات نخجوان در جنوب و خانات قره باغ در جنوب شرق ارمنستان است که در پاره ای از آثار مورخان و جغرافیدانان مسلمان ذکری از آنان به میان آمده است و برای هر منطقه از آن نام خاصی را ذکر نموده اند.هدف پژوهش حاضر بررسی جغرافیای تاریخی منطقه ارمنیه از منظر مورخان و جغرافیدانان مسلمان از قرن اول تا قرن نهم هجری قمری می باشد؛ یعنی دورانی که در آن بیشترین کتب و تالیفات تاریخی و جغرافیایی ضبط و نگارش شده است. نتایج و یافته های این پژوهش نشان می دهدکه جغرافیای تاریخی ارمنیه، وجه تسمیه و حدود جغرافیایی این سرزمین بر پایه متون تاریخی و جغرافیایی متقدم بعضا به شکل متفاوت با وضعیت فعلی این سرزمین آورده شده است. در پژوهش حاضر برای اولین بار به شکل مبسوط به بررسی جغرافیای تاریخی منطقه ارمنیه به عنوان یک منطقه مهم و سوق الجیشی از لحاظ تاریخی پرداخته شده است منطقه که در طی دوره های تاریخی چند هزار ساله خود از لحاظ جغرافیایی و مذهبی محل مناقشه قدرتها و دولتهای همجوار خود بوده است. روش و رویکرد این پژوهش از نوع بنیادی و از حیث روش شناسی به شکل توصیفی و تحلیلی و بر مبنای شیوه مطالعه منابع دسته اول کتابخانه ای می باشد.
