حمید نظری سرمازه؛ سید اسکندر صیدایی؛ معصومه احمدوند
چکیده
طرح مسئله: سرمایة اجتماعی نخست ارزش حاصل از منابع نهفته در روابط اجتماعی با دیگران تعریف شد؛ پس از آن با بررسی رفتار و گرایش افراد به حوزة عمومی تطبیق یافت. این سازگاری با تغییر مفهوم‌سازی از جامعه به‌مثابة ...
بیشتر
طرح مسئله: سرمایة اجتماعی نخست ارزش حاصل از منابع نهفته در روابط اجتماعی با دیگران تعریف شد؛ پس از آن با بررسی رفتار و گرایش افراد به حوزة عمومی تطبیق یافت. این سازگاری با تغییر مفهوم‌سازی از جامعه به‌مثابة یک وجود تعیین‌شده به‌وسیلة ساختار جغرافیایی- فضایی پیگیری شد که با ساختار روابط بین فردی تعریف می‌شود. شناخت این مفهوم در میان جامعه و عوامل مؤثر بر آن برای تدوین سیاست‌های توسعه در جامعه ضروری به نظر می‌رسد.
هدف: هدف پژوهش حاضر، تحلیل وضعیت سرمایة اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بخش میانکوه شهرستان اردل با استفاده از رویکرد آماری معادلات ساختاری است.
روش: پژوهش حاضر توصیفی‌تحلیلی، ازنظر هدف، کاربردی و روش گردآوری اطلاعات در آن، اسنادی و میدانی است. در این پژوهش، تعداد 254 نفر نمونه به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای در منطقة مدنظر انتخاب شد. درنهایت برای پاسخگویی به پرسش پژوهش و دستیابی به هدف مدنظر از مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شد.
نتایج: نتایج نشان داد سرمایة اجتماعی در منطقة بررسی‌شده در حد متوسط است و در بین شاخص‌های تشکیل‌دهنده، اعتماد اجتماعی و کیفیت شبکه نسبت به سایر شاخص‌ها بیشتر متغیر پنهان (سرمایة اجتماعی) را تبیین می‌کنند. بررسی متغیرهای مستقل اثرگذار بر سرمایة اجتماعی نشان می‌دهد تحصیلات (39/0) بیشترین تأثیر را بر متغیر وابسته گذاشته است؛ این امر بیان‌کنندة اهمیت آموزش در بهبود سرمایة اجتماعی است و توجه جدی مسئولان را به تحصیلات در این منطقه یادآور می‌شود. درمجموع متغیرهای مستقل 24/0 از واریانس متغیر وابسته را تبیین می‌کنند.
نوآوری: سرمایة اجتماعی ازنظر اهمیت به اندازة سایر سرمایه‌ها مهم تلقی می‌شود؛ با این حال کمتر بررسی شده است. با وجود اینکه دو دهه از توجه جدی مجامع علمی به سرمایة اجتماعی می‌گذرد، کماکان اختلاف نظر در این زمینه وجود دارد؛ بر همین اساس تأیید و تعمیق سرمایة اجتماعی، نیازمند ارزیابی بیشتر و بررسی جوامع مختلف است. این مفهوم در فرهنگ‌های مختلف متناسب با ویژگی‌های محلی حاکم بر آن ممکن است تفسیرهای متفاوتی داشته باشد؛ از سوی دیگر، توجه اندک به شناخت سرمایة اجتماعی به‌مثابة مفهومی تأثیرگذار بر علم برنامه‌ریزی، یکی از چالش‌های پیش روی روستاهای ایران است؛ بنابراین با توجه به اینکه مناطق روستایی ایران به‌صورت هزاران خرده‌فرهنگ در پهنة جغرافیایی ایران گسترش یافته‌اند، بی‌توجهی به سرمایة اجتماعی، چالشی بزرگ برای توسعة این مناطق است. بر همین اساس، بررسی جامع سرمایة اجتماعی در بخشی از گسترة جغرافیایی مناطق روستایی ایران، این چالش را برای برنامه‌ریزان برطرف می‌کند.
