علی قربانی؛ علی اکبر عنابستانی؛ حمید شایان
چکیده
طرح مسئله: در دو دهة اخیر بر مفهوم سرمایة اجتماعی به‌واسطة ارتباط آن با مؤلفه‌های بنیادین اجتماعی شامل آگاهی، مشارکت، اعتماد، انسجام و شبکة اجتماعی در راستای توسعة پایدار جوامع به‌ویژه جوامع روستایی ...
بیشتر
طرح مسئله: در دو دهة اخیر بر مفهوم سرمایة اجتماعی به‌واسطة ارتباط آن با مؤلفه‌های بنیادین اجتماعی شامل آگاهی، مشارکت، اعتماد، انسجام و شبکة اجتماعی در راستای توسعة پایدار جوامع به‌ویژه جوامع روستایی تأکید شده است؛ بنابراین برای رسیدن به توسعة پایدار روستایی، برخورداری از سرمایة اجتماعی از ضروریات است. هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی درجة اثرگذاری سرمایة اجتماعی بر توسعة پایدار سکونتگاه‌های روستایی و تحلیل فضایی آن در شهرستان بجنورد است. روش: پژوهش حاضر توصیفی‌تحلیلی و نوع آن ازنظر هدف، بنیادی است. برای گردآوری اطلاعات از روش‌های اسنادی و میدانی استفاده شده است. جامعة نمونه، 22 روستای با بیش از 20 خانوار در شهرستان بجنورد است و از مجموع 4849 خانوار ساکن در نقاط روستایی نمونه، با فرمول کوکران حجم نمونه 298 خانوار محاسبه شد. این افراد با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. برای آزمون مدل مفهومی پژوهش و بررسی تأثیر سرمایة اجتماعی بر توسعة پایدار سکونتگاه‌های روستایی، تکنیک حداقل مربعات جزئی و نرم‌افزار Smart PLS و مدل رگرسیون موزون جغرافیایی به کار رفت. نتایج: با توجه به نتایج، ضرایب t بین متغیرهای اصلی پژوهش بیش از 58/2 است؛ یعنی رابطه معنادار و غیرمستقیم است؛ بدین ترتیب سرمایة اجتماعی بر توسعة پایدار سکونتگاه‌های روستایی تأثیر مثبت و معناداری دارد. براساس ضرایب کل، شبکة اجتماعی با ضریب 575/0، بیشترین و انسجام اجتماعی با ضریب 046/0، کمترین تأثیر را بر توسعة پایدار سکونتگاه‌های روستایی دارند. نتایج تحلیل فضایی با استفاده از مدل GWR نشان داد ضریب تأثیر سرمایة اجتماعی بر توسعة پایدار روستایی در روستای ایزمان کم است و در میان‌زو در بالاترین سطح قرار دارد. درمجموع حدود 6/36درصد روستاها و 41درصد جمعیت روستایی شهرستان بجنورد ضریب تأثیری بین 871/0 تا 885/0 داشته‌اند. نوآوری: در پژوهش حاضر برای نخستین‌بار بحث تحلیل فضایی اثرگذاری سرمایة اجتماعی بر توسعة پایدار با رگرسیون موزون جغرافیایی بررسی شده است.
