سعدی محمدی؛ سوران منوچهری
چکیده
طرح مسئله: آسیب‌پذیری زیاد در نواحی روستایی و ناتوانی رویکردها و برنامه‌های توسعة روستایی در طول چند دهه در کاهش آن، موجب شد پیشگیری در قالب رویکرد تاب‌آوری برگرفته‌شده از الگوی پایداری به‌منزلة ...
بیشتر
طرح مسئله: آسیب‌پذیری زیاد در نواحی روستایی و ناتوانی رویکردها و برنامه‌های توسعة روستایی در طول چند دهه در کاهش آن، موجب شد پیشگیری در قالب رویکرد تاب‌آوری برگرفته‌شده از الگوی پایداری به‌منزلة یگانه رویکرد مقابله با آسیب‌پذیری نواحی روستایی مطرح و برای تحقق آن نیز بر لزوم شرایط زیست‌پذیر در نواحی روستایی تأکید شود. در روستاهای شهرستان مریوان نیز شرایط اقتصادی، اجتماعی و طبیعی، ضعف‌ها و فرصت‌هایی را پیش روی وضعیت زیست‌پذیری و تاب‌آوری روستاها قرار داده است که شیوة برخورد و بهره‌گیری از آنها در نواحی مختلف این شهرستان باید شناخته شود.
هدف: هدف این پژوهش، تبیین ارتباط بین دو مقولة تاب‌آوری و زیست‌پذیری در نواحی روستایی شهرستان مریوان است.
روش تحقیق: در پژوهش کاربردی حاضر، مبتنی بر روش توصیفی - تحلیلی، گردآوری داده‌ها در بخش نظری به روش اسنادی و در بخش عملی به روش پیمایشی مبتنی بر توزیع تصادفی پرسش‌نامه در میان 300 نفر از سرپرستان خانوار روستاهای شهرستان انجام پذیرفت که تعداد به روش کوکران از میان 11401 خانوار تعیین شد. این پرسش‌نامه‌ها به‌صورت طبقه‌ای در میان دهستان‌ها و روستاهای برگزیدة آنها توزیع شد که با قرعه‌کشی انتخاب شدند. در ادامه داده‌ها با بهره‌گیری از آزمون‌های آمار استنباطی (تی زوجی، تحلیل مسیر) و شاخص‌های آمار فضایی در محیط GIS (شاخص موران و ابزار لکه‌های داغ) تجزیه‌وتحلیل شد.
نتایج: نتایج نهایی نشان از ارتباط مثبت، مستقیم و معنا‌دار وضعیت زیست‌پذیری و تاب‌آوری روستاها در منطقة مطالعه‌شده در قالب توزیع خوشه‌ای لکه‌های داغ دارد؛ همچنین با توجه به یافته‌های استنباطی، بعد اقتصادی و شاخص توانایی سازگاری و انطباق با تهدیدات، تبیین‌کننده‌های اصلی میزان زیست‌پذیری و تاب‌آوری در منطقة مطالعه‌شده‌اند.
نوآوری: بارزکردن مفهوم تاب‌آوری در کنار و به‌منظور تداوم شرایط زیست‌پذیر در محیط‌های روستایی، نوآوری اصلی پژوهش حاضر است.
