سیدعلی بدری؛ علیرضا دربان آستانه؛ سیما سعدی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر بازارچه‌های مرزی بر ارتقاء شاخص‌های اقتصادی - اجتماعی مناطق روستایی مرزنشین خاو و میرآباد، زریوار و سرکل در شهرستان مریوان است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از حیث ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر بازارچه‌های مرزی بر ارتقاء شاخص‌های اقتصادی - اجتماعی مناطق روستایی مرزنشین خاو و میرآباد، زریوار و سرکل در شهرستان مریوان است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از حیث روش، توصیفی - تحلیلی است. برای گردآوری داده‌ها از روش اسنادی و در بخش میدانی از روش پیمایش مبتنی بر تکمیل پرسش‌نامه و مصاحبه بهره گرفته شده است. جامعة آماری این پژوهش، خانوارهای ساکن در سه دهستان مرزی خاو و میرآباد، زریوار و سرکل هستند که با بهره‌گیری از فرمول کوکران از میان ۳۰۹۴ خانوار، تعداد 360 خانوار به منزلة حجم نمونه انتخاب شده‌اند. اعتبار پرسش‌نامه نیز براساس آزمون آلفای کرونبـاخ، 0.7۴ درصد به دست آمده است. همچنین با 3۰ نفر از افراد نمونه برای تکمیل یافته‌ها، مصاحبة فردی عمیق صورت گرفته است. روستاهای بررسی‌شده در سه دسته براساس فاصله از مرز (فاصلة دور، متوسط و نزدیک) طبقه‌بندی شده‌اند و 18 روستا (در هر فاصله، 6 روستا) برای نمونه انتخاب شده‌اند. برای تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها از آزمون t تک‌نمونه‌ای، آزمون کای اسکوئر و آزمون ANOVA در نرم‌افزار SPSS و برای تجزیه و تحلیل فضایی و تولید نقشه‌های مبتنی بر داده‌های آماری نیز از روش‌های خوشه‌بندی کم/ زیاد، خودهمبستگی فضایی، تحلیل لکه‌های داغ و روش IDW[1] در نرم‌افزار GIS استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد بازارچه‌های مرزی از نظر شاخص‌های اقتصادی، عملکرد مطلوبی در مناطق روستایی مرزنشین نداشته‌اند. با توجه به تحلیل فضایی پژوهش، بازارچه‌های مرزی از نظر وضعیت اقتصادی بر روستاهای در فاصلۀ متوسط از مرز (15-5کیلومتری)، تأثیر بیشتری نسبت به روستاهای دور از مرز و نزدیک مرز داشته‌اند. همچنین فعال‌شدن این بازارچه‌ها در زمینة ارتقاء شاخص‌های اجتماعی، ازجمله: مشارکت اجتماعی، روحیة کار گروهی و تعاملات اجتماعی با روستاهای همسایه و کشور عراق نیز، تأثیر مثبتی بر جای گذاشته است؛ از این رو باید با سازوکارهایی، زمینة افزایش مشارکت روستاها را در فعالیت بازارچه‌ها فراهم آورد و با آموزش روش‌های نوین تجارت و آشنایی با مقررات صادرات و واردات، جمعیت ساکن در منطقه را از منافع بازارچه‌ها بهره‌مند کرد. [1] Inverse Distance Weighted
