صفرعلی گرگیج؛ سیروس قنبری؛ سید هادی طیب‌نیا
چکیده
طرح مسئله: اجرای طرح‌های هادی و مدیریت زمین‌های کشاورزی در اطراف شهر سراوان، یکی از اولویت‌ها برای توسعة این شهر است؛ زیرا بی‌توجهی به این سکونتگاههای پیرامونی، مشکلاتی را برای سراوان همانند شهرهای ...
بیشتر
طرح مسئله: اجرای طرح‌های هادی و مدیریت زمین‌های کشاورزی در اطراف شهر سراوان، یکی از اولویت‌ها برای توسعة این شهر است؛ زیرا بی‌توجهی به این سکونتگاههای پیرامونی، مشکلاتی را برای سراوان همانند شهرهای زاهدان، چابهار و زابل ایجاد کرده است. هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل و ارزیابی اجرای طرح‌های هادی در سکونتگاههای پیرامون سراوان انجام شده و در پی آن است تأثیرات این طرح‌ها را بر جلوگیری از حاشیه‌نشینی و تغییرات کاربری اراضی پیرامون این شهر نشان دهد. روش پژوهش: روش پژوهش حاضر، توصیفی‌تحلیلی است. جامعة آماری پژوهش، 5131 نفر از سرپرستان خانوارهای روستایی حومة شهر سراوان و 30 نفر از کارشناسان و مسئولان توسعة روستایی است. حجم نمونه با بهره‌گیری از فرمول کوکران در پنج سکونتگاه روستایی که از اجرای طرح‌های هادی در آنها پنج سال می‌گذشت، 350 نفر برآورد شد. روش گردآوری داده‌ها، میدانی و کتابخانه‌ای است و برای تحلیل داده‌ها در راستای آزمون فرضیات، آزمون T تک‌نمونه‌ای، همبستگی و تحلیل واریانس به کار رفت. نتایج پژوهش: نتایج نشان می‌دهد اجرای طرح‌های هادی در کنترل حاشیه‌نشینی اثرگذاری مطلوب و در اهداف توسعه‌ای خود، عملکرد پذیرفته‌ای داشته است. اجرای طرح‌های هادی از میزان حاشیه‌نشینی پیرامون شهر سراوان کاسته و واگذاری زمین روستایی توسط بنیاد مسکن نقش مهمی در کنترل و مهار تصرفات اراضی در حاشیة شهر داشته است. میانگین اثرگذاری اجرای طرح‌های هادی بر ابعاد کالبدی برابر با 32/1، بر ابعاد اقتصادی معادل 98/1، بر ابعاد اجتماعی برابر با 79/1 و بر بعد حاشیه‌نشینی معادل 78/1 است که اثرگذاری مثبت اجرای طرح‌های هادی را بر ساختار سکونتگاهها و کاهش تصرفات اراضی حاشیة شهر سراوان نشان می‌دهد. نوآوری: برای نخستین‌بار تأثیرات اجرای طرح‌های هادی در منطقة بررسی‌شده با تصاویر ماهواره‌ای آسیب‌شناسی و تحلیل شد.
