حسن محمودزاده؛ نیر آقازاده؛ مهدی هریسچیان
چکیده
طرح مسئله: مسکن، بخش بسیار بزرگی از کاربری‌های شهری را به خود اختصاص داده و از جنبه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، روانی، کالبدی و زیست‌محیطی مهم است و نقش مهمی را در محیط شهری ایفا می‌کند؛ بنابراین ...
بیشتر
طرح مسئله: مسکن، بخش بسیار بزرگی از کاربری‌های شهری را به خود اختصاص داده و از جنبه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، روانی، کالبدی و زیست‌محیطی مهم است و نقش مهمی را در محیط شهری ایفا می‌کند؛ بنابراین با توجه به آثار گستردة مسکن بر محیط‌های شهری، بخش مسکن نقش بسیار مهمی درزمینة تحقق اهداف توسعة پایدار و عدالت فضایی شهری دارد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی شاخص‌های پایداری مسکن با تأکید بر رویکرد توسعة پایدار و عدالت فضایی در منطقة یک تبریز انجام شده و از حیث هدف، کاربردی‌عملی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی‌تحلیلی است. روش: شیوة گردآوری داده‌ها، اسنادی، کتابخانه‌ای و میدانی بوده و به‌منظور گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامة پژوهشگرساخته استفاده شده است. ضریب پایایی پرسش‌نامه با آلفای کرونباخ، 0.93 برآورد شده است. نمونة آماری مشتمل بر 382 نفر از ساکنان منطقة یک تبریز به‌طور تصادفی انتخاب شده است. تعداد 49 شاخص پایداری مسکن در قالب چهار شاخص کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی بررسی شده است. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و LISREL استفاده و با بهره‌گیری از آزمون بارهای عاملی، شاخص‌های آشکار براساس درجة اهمیت و تأثیرگذاری اولویت‌بندی و خلاصه‌سازی شده است. برای تهیة نقشة شاخص‌های مؤثر، مدل منطق فازی در قالب GIS به کار رفته است. نتایج: نتایج پژوهش حاکی است شاخص‌های توسعة پایدار مسکن از دیدگاه عدالت فضایی در منطقة یک تبریز رعایت نشده و فاصلة طبقاتی و دوگانگی در محله‌های این منطقه مشهود است؛ به‌طوری که در محله‌های شمالی پایداری کم، در محله‌های میانی پایداری متوسط و در محله‌های جنوب و جنوب شرقی پایداری زیاد و خیلی زیاد است؛ بنابراین عوامل مؤثر بر این دوگانگی و نابرابری به ترتیب اهمیت اولویت‌بندی شدند؛ به‌طوری که شاخص اقتصادی با 50.9 درصد، شاخص کالبدی با 28.7 درصد، شاخص زیست‌محیطی با 16 درصد و شاخص اجتماعی با 4.4 درصد به ترتیب اولویت در این نابرابری سهیم هستند. نوآوری: نوآوری این پژوهش در استفاده از هر دو روش آماری و GIS برای تحلیل شاخص‌های پایداری مسکن منطقة یک کلان‌شهر تبریز است.
