زهره عبدی دانشپور؛ علیرضا فلاحی؛ داریوش مرادی چادگانی
دوره 5، شماره 2 ، تابستان 1394، ، صفحه 25-54
چکیده
کیفیت زندگی، انگاشتی کلیت‌باور، نسبی، پیچیده و چندبُعدی است که به تمام ابعاد فضایی برنامه‌ریزی (چون اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، سازمانی و زیست محیطی) و زمینه‌های عینی و ذهنی زندگی در مقیاس‌های فردی ...
بیشتر
کیفیت زندگی، انگاشتی کلیت‌باور، نسبی، پیچیده و چندبُعدی است که به تمام ابعاد فضایی برنامه‌ریزی (چون اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، سازمانی و زیست محیطی) و زمینه‌های عینی و ذهنی زندگی در مقیاس‌های فردی و جمعی مربوط می‌گردد. سیستم برنامه‌ریزی شهری در ایران از این انگاشت در دستورکار برنامه‌ریزی شهری بهره نبرده و سازوکار قابل به‌کارگیری برای آن تعریف نشده است. در شهر اصفهان نیز با وجودی که ارتقاء کیفیت زندگی به عنوان یک هدف در دستورکار سیستم برنامه‌ریزی شهری قراردارد ولی در جنبه‌های محتوایی و روندکاری برنامه‌ریزی شهری ردپای انگاشت کیفیت زندگی قابل ردیابی نیست. این کاستی، ارتقاء کیفیت زندگی را با محدودیت روبه‌رو کرده است و در نتیجه نشانگرهای کیفیت زندگی در دورۀ ده‌سالۀ 1382 تا 1392، به ویژه در زمینه‌های مرتبط با کیفیت اشتغال، مسکن، نیروی انسانی و امنیت اجتماعی، نشان از کاهش سطح کیفیت زندگی دارند. این مقاله دارای اهداف سه‌گانۀ نخست) ردیابی جنبه‌های محتوایی و روندکاری برنامه‌ریزی شهری در اصفهان، دوم) سنجش امکانپذیری چگونگی راه‌اندازی، مناسب‌سازی و به‌کارگیری سیستم گزارش‌دهی کیفیت زندگی در سیستم برنامه‌ریزی شهری در اصفهان و سوم) بحث در مورد چگونگی اثرگذاری سیستم گزارش‌دهی کیفیت زندگی بر سیستم برنامه‌ریزی شهری در اصفهان در راستای ارتقاء کیفیت زندگی، است. به منظور دستیابی به اهداف مقاله یک فرایند توصیفی، اکتشافی و تجویزی متشکل از سه مرحله طراحی و پیموده شده‌است: مرحلۀ نخست این فرایند به چیستی‌های مرتبط با زمینه‌های نظری و فنی انگاشت کیفیت زندگی، ارتقاء کیفیت زندگی و سیستم‌های گزارش‌دهی کیفیت زندگی می‌پردازد. مرحلۀ دوم به سنجش کیفیت زندگی در شهراصفهان با به‌کارگیری روش ممیزی اجتماعی بر پایه مقیاس‌گذاری لیکرت، ونیز به سنجش بود و نبود و ردیابی جایگاه سیستم گزارش‌دهی کیفیت زندگی در این شهر می‌پردازد. در مرحلۀ سوم، سنجش امکانپذیری به‌کارگیری سیستم گزارش‌دهی کیفیت زندگی در سیستم و سازوکار برنامه‌ریزی شهری در اصفهان در دو جنبۀ محتوایی و روندکاری با استفاده از روش تحلیل محتوای متون سازمانی و اسناد برنامه‌های شهری اصفهان و نیز با استفاده از روش مصاحبه با کارشناسان انجام شده‌است. نتایج سنجش‌ها نشان از آن دارد که ارتقاء کیفیت زندگی در شهر اصفهان وابستگی مستقیم به تدبیر و شکل‌گیری سیستم گزارش‌دهی کیفیت زندگی در دستورکار سیستم برنامه‌ریزی شهری دارد. این کار نیازمند تمهیدات و دگرگونی‌های لازم در برقراری هماهنگی در ابعاد فضایی برنامه‌ریزی و نیز جنبه‌های محتوایی و روندکاری در سیستم برنامه‌ریزی شهری است.
